English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 24/ मन्त्र 7
सूक्त - भृगुः
देवता - वनस्पतिः, प्रजापतिः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - समृद्धि प्राप्ति सूक्त
उ॑पो॒हश्च॑ समू॒हश्च॑ क्ष॒त्तारौ॑ ते प्रजापते। तावि॒हा व॑हतां स्फा॒तिं ब॒हुं भू॒मान॒मक्षि॑तम् ॥
स्वर सहित पद पाठउ॒प॒ऽऊ॒ह: । च॒ । स॒म्ऽऊ॒ह: । च॒ । क्ष॒त्तारौ॑ । ते॒ । प्र॒जा॒ऽप॒ते॒ । तौ । इ॒ह । आ । व॒ह॒ता॒म् । स्फा॒तिम् । ब॒हुम् । भू॒मान॑म् । अक्षि॑तम् ॥२४.७॥
स्वर रहित मन्त्र
उपोहश्च समूहश्च क्षत्तारौ ते प्रजापते। ताविहा वहतां स्फातिं बहुं भूमानमक्षितम् ॥
स्वर रहित पद पाठउपऽऊह: । च । सम्ऽऊह: । च । क्षत्तारौ । ते । प्रजाऽपते । तौ । इह । आ । वहताम् । स्फातिम् । बहुम् । भूमानम् । अक्षितम् ॥२४.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 24; मन्त्र » 7
मन्त्र विषय - ধান্যসমৃদ্ধিকর্মোপদেশঃ
भाषार्थ -
(প্রজাপতে) হে প্রজাপালক গৃহস্থ ! (উপোহঃ) যোগ [প্রাপ্তি] (চ) এবং (সমূহঃ) সংগ্রহ [ক্ষেম বা রক্ষা] উভয়ই (চ) নিশ্চিতরূপে (তে) তোমার (ক্ষত্তারৌ) ক্ষত্রিয় [ক্ষতি বা হানি থেকে রক্ষাকারী]। (তৌ) এই দুই (ইহ) এখানে (স্ফাতিম্) বৃদ্ধি/সমৃদ্ধি এবং (বহুম্) বহু (অক্ষিতম্) ক্ষয়রহিত (ভূমানম্) অধিকাংশই (আ বহতাম্) নিয়ে আসুক ॥৭॥
भावार्थ - গৃহস্থরা পুরুষার্থ করে বিদ্যা, ধন, ধান্য আদি জীবন সামগ্রীর ১-প্রাপ্তি, ২-রক্ষা এবং ৩-বৃদ্ধি বা ঋদ্ধি সিদ্ধি করে আনন্দ ভোগ করুক ॥৭॥ যজুর্বেদে রয়েছে- যোগক্ষে॒মো নঃ॑ কল্পতাম্ ॥ য০ ২২।২২ ॥ (নঃ) আমাদের (যোগক্ষেমঃ) যোগ-অপ্রাপ্ত বস্তু এর লাভ, এবং ক্ষেম-প্রাপ্ত পদার্থের রক্ষা (কল্পতাম্) সমর্থ অর্থাৎ পর্যাপ্ত হোক ॥
इस भाष्य को एडिट करें