English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 16/ मन्त्र 7
सूक्त - अथर्वा
देवता - उषाः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - कल्याणार्थप्रार्थना
अश्वा॑वती॒र्गोम॑तीर्न उ॒षासो॑ वी॒रव॑तीः॒ सद॑मुच्छन्तु भ॒द्राः। घृ॒तं दुहा॑ना वि॒श्वतः॒ प्रपी॑ता यू॒यं पा॑त स्व॒स्तिभिः॒ सदा॑ नः ॥
स्वर सहित पद पाठअश्व॑ऽवती: । गोऽम॑ती: । न॒: । उ॒षस॑: । वी॒रऽव॑ती: । सद॑म् । उ॒च्छ॒न्तु॒ । भ॒द्रा: । घृ॒तम् । दुहा॑ना: । वि॒श्वत॑: । प्रऽपी॑ता: । यू॒यम् । पा॒त॒ । स्व॒स्तिऽभि॑: । सदा॑ । न॒: ॥१६.७॥
स्वर रहित मन्त्र
अश्वावतीर्गोमतीर्न उषासो वीरवतीः सदमुच्छन्तु भद्राः। घृतं दुहाना विश्वतः प्रपीता यूयं पात स्वस्तिभिः सदा नः ॥
स्वर रहित पद पाठअश्वऽवती: । गोऽमती: । न: । उषस: । वीरऽवती: । सदम् । उच्छन्तु । भद्रा: । घृतम् । दुहाना: । विश्वत: । प्रऽपीता: । यूयम् । पात । स्वस्तिऽभि: । सदा । न: ॥१६.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 16; मन्त्र » 7
भाषार्थ -
(অশ্বাবতীঃ) অশ্বসম্পন্ন, (গোমতীঃ) গাভীসম্পন্ন, (বীরবতীঃ) বীরপুত্রসম্পন্ন (ভদ্রাঃ) কল্যাণকারিণী ও সুখদায়িনী (উষসঃ) ঊষা-সমূহ (নঃ) আমাদের জন্য (সদম্) সদা (উচ্ছন্তু) উজ্জ্বল থাকুক। (ঘৃতম্) ঘৃত মিশ্রিত দুগ্ধকে (দুহানাঃ) দোহন করে (বিশ্বতঃ) সব দিকে (প্রপীতাঃ) প্রকর্ষেণ/প্রকৃষ্টরূপে আপ্যায়িত (যূয়ম্) তোমরা হে ঊষা-সমূহ! (স্বস্তিভিঃ) উত্তম স্থিতি দ্বারা (নঃ) আমাদের (সদা পাত) সদা রক্ষা করো।
टिप्पणी -
[অভিপ্রায় এই যে, প্রতি প্রাতঃকালের ঊষা উজ্জ্বল/প্রদীপ্ত হওয়ার সময় আমাদের অশ্ব আদি যথাবস্থিত থাকুক, যেমন তারা উষঃকালের পূর্বে বিদ্যমান ছিল। উষঃকালে আমরা গোদোহন করে ঘৃতমিশ্রিত দুগ্ধ প্রাপ্ত করি। ঊষা আমাদের স্বাস্থ্যের রক্ষা করে।]