यजुर्वेद - अध्याय 14/ मन्त्र 19
ऋषिः - विश्वदेव ऋषिः
देवता - पृथिव्यादयो देवताः
छन्दः - आर्षी जगती
स्वरः - निषादः
3
पृ॒थि॒वी छन्दो॒ऽन्तरि॑क्षं॒ छन्दो॒ द्यौश्छन्दः॒ समा॒श्छन्दो॒ नक्ष॑त्राणि॒ छन्दो॒ वाक् छन्दो॒ मन॒श्छन्दः॑ कृ॒षिश्छन्दो॒ हिर॑ण्यं॒ छन्दो॒ गौश्छन्दो॒ऽजाच्छन्दोऽश्व॒श्छन्दः॑॥१९॥
स्वर सहित पद पाठपृ॒थि॒वी। छन्दः॑। अ॒न्तरि॑क्षम्। छन्दः॑। द्यौः। छन्दः॑। समाः॑। छन्दः॑। नक्ष॑त्राणि। छन्दः॑। वाक्। छन्दः॑। मनः॑। छन्दः॑। कृ॒षिः। छन्दः॑। हिर॑ण्यम्। छन्दः॑। गौः। छन्दः॑। अ॒जा। छन्दः॑। अश्वः॑। छन्दः॑ ॥१९ ॥
स्वर रहित मन्त्र
पृथिवीच्छन्दोन्तरिक्षच्छन्दो द्यौश्छन्दः समाश्छन्दो नक्षत्राणि छन्दो वाक्छन्दो मनश्छन्दः कृषिश्छन्दो हिरण्यञ्छन्दो गौश्छन्दोजा च्छन्दः श्वश्छन्दः ॥
स्वर रहित पद पाठ
पृथिवी। छन्दः। अन्तरिक्षम्। छन्दः। द्यौः। छन्दः। समाः। छन्दः। नक्षत्राणि। छन्दः। वाक्। छन्दः। मनः। छन्दः। कृषिः। छन्दः। हिरण्यम्। छन्दः। गौः। छन्दः। अजा। छन्दः। अश्वः। छन्दः॥१९॥
Translation -
The earth is joy. (1) The mid-space is joy. (2) The sky is joy. (3) The years are joy. (4) The constellations are joy. (5) The speech is joy. (6) The mind is joy. (7) The agriculture is joy. (8) The sheep is joy. (9) The cow is joy. (10) The goats are joy. (11) The horse is joy. (12)
Notes -
In this verse prthivi etc. are mentioned as chandas. The commentators have interpreted : छादयति इति छंद: छादनात्,, that one which covers or protects. छद् also means to please, to delight. We have preferred this meaning in this verse. Dayinanda has translated छंद: : as स्वछंद:, unfettered. Samah, संवत्सरा:, years.
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal