English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 29/ मन्त्र 3
सूक्त - अथर्वा
देवता - इन्द्रः, सौप्रजाः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायुष्य सूक्त
आ॒शीर्ण॒ ऊर्ज॑मु॒त सौ॑प्रजा॒स्त्वं दक्षं॑ धत्तं॒ द्रवि॑णं॒ सचे॑तसौ। जयं॒ क्षेत्रा॑णि॒ सह॑सा॒यमि॑न्द्र कृण्वा॒नो अ॒न्यानध॑रान्त्स॒पत्ना॑न् ॥
स्वर सहित पद पाठआ॒ऽशी: । न॒: । ऊर्ज॑म् । उ॒त । सौ॒प्र॒जा॒:ऽत्वम् । दक्ष॑म् । ध॒त्त॒म् । द्रवि॑णम् । सऽचे॑तसौ । जय॑म् । क्षेत्रा॑णि । सह॑सा । अ॒यम् । इ॒न्द्र॒ । कृ॒ण्वा॒न: । अ॒न्यान् । अध॑रान् । स॒ऽपत्ना॑न् ॥२९.३॥
स्वर रहित मन्त्र
आशीर्ण ऊर्जमुत सौप्रजास्त्वं दक्षं धत्तं द्रविणं सचेतसौ। जयं क्षेत्राणि सहसायमिन्द्र कृण्वानो अन्यानधरान्त्सपत्नान् ॥
स्वर रहित पद पाठआऽशी: । न: । ऊर्जम् । उत । सौप्रजा:ऽत्वम् । दक्षम् । धत्तम् । द्रविणम् । सऽचेतसौ । जयम् । क्षेत्राणि । सहसा । अयम् । इन्द्र । कृण्वान: । अन्यान् । अधरान् । सऽपत्नान् ॥२९.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 29; मन्त्र » 3
मन्त्र विषय - মনুষ্যঃ স্বোন্নতিং কুর্যাদিত্যুপদিশ্যতে
भाषार्थ -
(নঃ) আমাদের জন্য (আশীঃ) আশীর্বাদ [হোক], (সচেতসৌ) হে সমান চিত্ত-সম্পন্ন/সমমনস্ক/সদৃশমনা [মাতা-পিতা তোমরা দুজন] ! (ঊর্জম্) অন্ন, (সৌপ্রজাস্ত্বম্=০–জস্ত্বম্) উত্তম প্রজা, (দক্ষম্) বল, (উত) ও (দ্রবিণম্) ধন (ধত্তম্) দান করো ॥ (ইন্দ্র) হে পরম ঐশ্বর্যবান জগদীশ্বর (অয়ম্) এই [জীব] (সহসা) [আপনার] বল দ্বারা (জয়ম্) জয় ও (ক্ষেত্রাণি) ঐশ্বর্যের কারণ কৃষিক্ষেত (কৃণ্বানঃ) সম্পাদন করে এবং (অন্যান্) জীবিত [বা ভিন্ন-ভিন্ন] (সপত্নান্) বিপক্ষদের (অধরান্) নীচু/অধোগামী [করে] [জীবাতি=জীবিত থাকুক–মং০ ২ থেকে] ॥৩॥
भावार्थ - এই মন্ত্রে (জীবাতি) জীবিত থাকুক, এই পদের অনুবৃত্তি মং০ ২ দ্বারা। মাতা-পিতা চেষ্টা করুক যাতে, তাঁর পুত্র-পুত্রী সকল সন্তান, অন্নবান্, বলবান্ ও ধনবান্ হয়ে, উত্তম গৃহস্থী হয় এবং জিতেন্দ্রিয় হয়ে নিজের দোষ এবং শত্রুদের নাশ করে॥৩॥
इस भाष्य को एडिट करें