English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 29/ मन्त्र 7
सूक्त - अथर्वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायुष्य सूक्त
इन्द्र॑ ए॒तां स॑सृजे वि॒द्धो अग्र॑ ऊ॒र्जां स्व॒धाम॒जरां॒ सा त॑ ए॒षा। तया॒ त्वं जी॑व श॒रदः॑ सु॒वर्चा॒ मा त॒ आ सु॒स्रोद्भि॒षज॑स्ते अक्रन् ॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्र॑: । ए॒ताम् । स॒सृ॒जे॒ । वि॒ध्द: । अग्रे॑ । ऊ॒र्जाम् । स्व॒धाम् । अ॒जरा॑म् । सा । ते॒ । ए॒षा । तया॑ । त्वम् । जी॒व॒ । श॒रद॑: । सु॒ऽवर्चा॑: । मा । ते॒ । आ । सु॒स्रो॒त् । भि॒षज॑: । ते॒ । अ॒क्र॒न् ॥२९.७॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्र एतां ससृजे विद्धो अग्र ऊर्जां स्वधामजरां सा त एषा। तया त्वं जीव शरदः सुवर्चा मा त आ सुस्रोद्भिषजस्ते अक्रन् ॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्र: । एताम् । ससृजे । विध्द: । अग्रे । ऊर्जाम् । स्वधाम् । अजराम् । सा । ते । एषा । तया । त्वम् । जीव । शरद: । सुऽवर्चा: । मा । ते । आ । सुस्रोत् । भिषज: । ते । अक्रन् ॥२९.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 29; मन्त्र » 7
मन्त्र विषय - মনুষ্যঃ স্বোন্নতিং কুর্যাদিত্যুপদিশ্যতে
भाषार्थ -
(বিদ্ধঃ) সেবিত (ইন্দ্রঃ) পরমেশ্বর (এতাম্) এই (অজরাম্) অক্ষয় (ঊর্জাম্) অন্নযুক্ত (স্বধাম্) অমৃত (অগ্রে) প্রথম থেকে (সসৃজে) উৎপন্ন করেছেন। (সা এষঃ) সুতরাং ইহা (তে) তোমার জন্য, (তয়া) সেই [অমৃত] দ্বারা (ত্বম্) তুমি (সুবর্চাঃ) উত্তমকান্তিমান হয়ে (শরদঃ) অনেক শরদ্ ঋতু পর্যন্ত (জীব) জীবিত থাকো, (আ) এবং (সা স্বধা) [তা] (তে) তোমার জন্য (মা সুস্রোৎ) না হ্রাস/নষ্ট হোক। (ভিষজঃ) বৈদ্যগণ (তে) তোমার জন্য [সেই অমৃত] (অক্রন্) সম্পাদন করেছে ॥৭॥
भावार्थ - অনাদি পরমেশ্বর সৃষ্টির প্রারম্ভে মনুষ্যকে অমৃতরূপ সার্বভৌম জ্ঞান প্রদান করেছেন, তার কখনো হানি হয় না, মনুষ্য যত-যত তা কাজে নিয়ে আসে, ততই সে বর্ধিত হয় এবং সুখদায়ক হয়। তার উচিত প্রয়োগ দ্বারা মনুষ্য পূর্ণ আয়ু ভোগ করে। বুদ্ধিমানরা বুদ্ধিকে মহৌষধি করেছে ॥৭॥ (ঊর্জাম্) পদের স্থানে সায়ণভাষ্যে (ঊর্জম্) আছে ॥
इस भाष्य को एडिट करें