English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 29/ मन्त्र 4
सूक्त - अथर्वा
देवता - द्यावापृथिवी, विश्वे देवाः, मरुद्गणः, आपो देवाः
छन्दः - पराबृहती निचृत्प्रस्तारपङ्क्तिः
सूक्तम् - दीर्घायुष्य सूक्त
इन्द्रे॑ण द॒त्तो वरु॑णेन शि॒ष्टो म॒रुद्भि॑रु॒ग्रः प्रहि॑तो नो॒ आग॑न्। ए॒ष वां॑ द्यावापृथिवी उ॒पस्थे॒ मा क्षु॑ध॒न्मा तृ॑षत् ॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्रे॑ण । द॒त्त: । वरु॑णेन । शि॒ष्ट: । म॒रुत्ऽभि॑: । उ॒ग्र: । प्रऽहि॑त: । न॒: । आ । अ॒ग॒न् । ए॒ष: । वा॒म् । द्या॒वा॒पृ॒थि॒वी॒ इति॑ । उ॒पऽस्थे॑ । मा । क्षु॒ध॒त् । मा । तृ॒ष॒त् ॥२९.४॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्रेण दत्तो वरुणेन शिष्टो मरुद्भिरुग्रः प्रहितो नो आगन्। एष वां द्यावापृथिवी उपस्थे मा क्षुधन्मा तृषत् ॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्रेण । दत्त: । वरुणेन । शिष्ट: । मरुत्ऽभि: । उग्र: । प्रऽहित: । न: । आ । अगन् । एष: । वाम् । द्यावापृथिवी इति । उपऽस्थे । मा । क्षुधत् । मा । तृषत् ॥२९.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 29; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - মনুষ্যঃ স্বোন্নতিং কুর্যাদিত্যুপদিশ্যতে
भाषार्थ -
(এষঃ) এই [জীব] (ইন্দ্রেণ) পরম ঐশ্বর্যবান পরমাত্মা দ্বারা (দত্তঃ) প্রদত্ত, (বরুণেন) শ্রেষ্ঠ গুণবান পিতা দ্বারা (শিষ্টঃ) শিক্ষিত এবং (মরুদ্ভিঃ) বীর মহাত্মাদের দ্বারা (প্রহিতঃ) প্রেরিত, (উগ্রঃ) তেজস্বী হয়ে, (নঃ) আমাদের লোকেদের মাঝে (আ অগন্=অগমৎ) এসেছে/আগমন করেছে। (দ্যাবাপৃথিবী=০–ব্যৌ) হে সূর্য ও ভূমি ! (বাম্) তোমাদের উভয়ের (উপস্থে) কোলে [এই জীব] (মা ক্ষুদৎ) না ক্ষুধার্ত থাকুক এবং (মা তৃষৎ) না তৃষ্ণায় মৃত্যু হোক॥৪॥
भावार्थ - পরমেশ্বর নিজের ন্যায়ব্যবস্থা দ্বারা এই জীবকে মনুষ্য জন্ম দিয়েছেন, মাতা-পিতা শিক্ষা প্রদান করেছে, বিদ্বানগণ উত্তম বিদ্যার অভ্যাস করিয়েছে, এইভাবে সে অধ্যয়ন সমাপ্তিতে সমাবর্ত্তন করে সংসারে প্রবেশ করে এবং সূর্য পৃথিবী আদি সকল পদার্থ থেকে উপকার নিয়ে আনন্দ ভোগ করুক ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें