English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 15/ मन्त्र 2
अध॑ ते॒ विश्व॒मनु॑ हासदि॒ष्टय॒ आपो॑ नि॒म्नेव॒ सव॑ना ह॒विष्म॑तः। यत्पर्व॑ते॒ न स॒मशी॑त हर्य॒त इन्द्र॑स्य॒ वज्रः॒ श्नथि॑ता हिर॒ण्ययः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठअध॑ । ते॒ । विश्व॑म् । अनु॑ । ह॒ । अ॒स॒त् । इ॒ष्टये॑ । आप॑: । नि॒म्नाऽइ॑व । सव॑ना । ह॒विष्म॑त: ॥ यत् । पर्व॑ते । न । स॒म्ऽअशी॑त । ह॒र्य॒त: । इन्द्र॑स्य । वज्र॑: । श्नथि॑ता । हि॒र॒ण्यय॑: ॥१५.२॥
स्वर रहित मन्त्र
अध ते विश्वमनु हासदिष्टय आपो निम्नेव सवना हविष्मतः। यत्पर्वते न समशीत हर्यत इन्द्रस्य वज्रः श्नथिता हिरण्ययः ॥
स्वर रहित पद पाठअध । ते । विश्वम् । अनु । ह । असत् । इष्टये । आप: । निम्नाऽइव । सवना । हविष्मत: ॥ यत् । पर्वते । न । सम्ऽअशीत । हर्यत: । इन्द्रस्य । वज्र: । श्नथिता । हिरण्यय: ॥१५.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 15; मन्त्र » 2
मन्त्र विषय - সভাধ্যক্ষগুণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(অধ) তদনন্তর (বিশ্বম্) সকল জগৎ (হবিষ্মতঃ) দানযোগ্য পদার্থসমন্বিত (তে) তোমার (সবনাঅনু) ঐশ্বর্যের পেছনে (ইষ্টয়ে) অভীষ্ট সিদ্ধির জন্য (হ) নিশ্চিতরূপে (অসৎ) হয়, (আপঃ) জল (নিম্নাইব) যেমন নীচু স্থানের দিকে [দিকে চলতে থাকে]। (যৎ) যখন (ইন্দ্রস্য) ইন্দ্র [অত্যন্ত ঐশ্বর্যবান সভাধ্যক্ষ] এর (হর্যতঃ) কমনীয়, (শ্নথিতা) চূর্ণ-বিচূর্ণকারী, (হিরণ্যযঃ) তেজোময় (বজ্রঃ) বজ্র [অস্ত্রশস্ত্রের সমূহ] (পর্বতেন) যেমন পাহাড়ে, (সম্-অশীত) বর্তমান হয়েছে॥২॥
भावार्थ - জল যেমন উঁচু স্থান হতে নীচু স্থানে প্রবাহিত হয়ে সংসারের উপকার করে, তেমনই রাজা ধন সংগ্রহ করে প্রজাপালন করে/করুক, এবং শত্রুহননে এইরূপ দৃঢ় উপায় অবলম্বন করুক, যেমন পাহাড় কাটার জন্য দৃঢ় অস্ত্রশস্ত্র আবশ্যক হয়॥২॥
इस भाष्य को एडिट करें