English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 89/ मन्त्र 2
दोहे॑न॒ गामुप॑ शिक्षा॒ सखा॑यं॒ प्र बो॑धय जरितर्जा॒रमिन्द्र॑म्। कोशं॒ न पू॒र्णं वसु॑ना॒ न्यृ॑ष्ट॒मा च्या॑वय मघ॒देया॑य॒ शूर॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठदोहे॑न । गाम् । उप॑ । शि॒क्ष॒ । सखा॑यम् । प्र । बो॒ध॒य॒ । ज॒रि॒त॒: । जा॒रम् । इन्द्र॑म् ॥ कोश॑म् । न । पू॒र्णम् । वसु॑ना । निऽऋ॑ष्टम् । आ । च्य॒व॒य॒ । म॒घ॒ऽदेया॑य । शूर॑म् ॥८९.२॥
स्वर रहित मन्त्र
दोहेन गामुप शिक्षा सखायं प्र बोधय जरितर्जारमिन्द्रम्। कोशं न पूर्णं वसुना न्यृष्टमा च्यावय मघदेयाय शूरम् ॥
स्वर रहित पद पाठदोहेन । गाम् । उप । शिक्ष । सखायम् । प्र । बोधय । जरित: । जारम् । इन्द्रम् ॥ कोशम् । न । पूर्णम् । वसुना । निऽऋष्टम् । आ । च्यवय । मघऽदेयाय । शूरम् ॥८९.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 89; मन्त्र » 2
मन्त्र विषय - মনুষ্যকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(জরিতঃ) হে স্তুতিকারী বিদ্বান্ ! (দোহেন) দুগ্ধ দোহনের জন্য (গাম্) গাভীকে [যেভাবে, সেভাবে] (জারম্) স্তুতিযোগ্য (সখায়ম্) মিত্র (ইন্দ্রম্) ইন্দ্রকে [শ্রেষ্ঠ প্রতাপী পুরুষকে] (উপ শিক্ষ) তুমি গ্রহণ করো এবং (প্র) উত্তম প্রকারে (বোধয়) জাগ্রত করো, (বসুনা) ধন দ্বারা (পূর্ণম্) পূর্ণ (কোশং ন) কোশের [ধনাগার] সমান (ন্যৃষ্টম্) সুনিশ্চিত/নিশ্চয় প্রাপ্ত (শূরম্) বীরকে (মঘদেয়ায়) পূজনীয় পদার্থ দানের জন্য (আ চ্যবয়) সম্মুখে অগ্রসর করাও/প্রেরণ করো॥২॥
भावार्थ - যেভাবে অন্নাদি প্রদানপূর্বক প্রীতির সহিত দুগ্ধবতী গাভী থেকে দুগ্ধ দোহন করা হয়, তেমনই মনুষ্য আদর-সৎকারপূর্বক কর্মবীর পুরুষ হতে পূজনীয় ব্যবহারের শিক্ষা গ্রহণ করে/করুক ॥২॥
इस भाष्य को एडिट करें