English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 31/ मन्त्र 11
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - पर्जन्यः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - यक्ष्मनाशन सूक्त
आ प॒र्जन्य॑स्य वृ॒ष्ट्योद॑स्थामा॒मृता॑ व॒यम्। व्यहं सर्वे॑ण पा॒प्मना॒ वि यक्ष्मे॑ण॒ समायु॑षा ॥
स्वर सहित पद पाठआ । प॒र्जन्य॑स्य । वृ॒ष्ट्या । उत् । अ॒स्था॒म॒ ॒। अ॒मृता॑: । व॒यम् । वि । अ॒हम् । सर्वे॑ण । पा॒प्मना॑ । वि । यक्ष्मे॑ण । सम् । आयु॑षा ॥३१.११॥
स्वर रहित मन्त्र
आ पर्जन्यस्य वृष्ट्योदस्थामामृता वयम्। व्यहं सर्वेण पाप्मना वि यक्ष्मेण समायुषा ॥
स्वर रहित पद पाठआ । पर्जन्यस्य । वृष्ट्या । उत् । अस्थाम । अमृता: । वयम् । वि । अहम् । सर्वेण । पाप्मना । वि । यक्ष्मेण । सम् । आयुषा ॥३१.११॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 31; मन्त्र » 11
मन्त्र विषय - আয়ুর্বর্ধনায়োপদেশঃ
भाषार्थ -
(বয়ম্) আমরা (অমৃতাঃ) অমর হয়ে (পর্জন্যস্য) সীঞ্চনকারী মেঘের (বৃষ্ট্যা) বৃষ্টি থেকে [যেভাবে] (আ) সব দিক থেকে (উৎ অস্থাম) উঠে দাঁড়িয়েছি, (অহম্) আমি (সর্বেণ) সকল (পাপ্মনা) পাপ কর্ম থেকে (বি) আলাদা এবং (যক্ষ্মেণ) রাজরোগ, ক্ষয়ী ইত্যাদি থেকে (বি=বিবর্ত্তৈ) আলাদা থাকি এবং (আয়ুষা) জীবনে [উৎসাহের] সহিত যেন (সম্=সম্ বর্তে) মিলে থাকি/সঙ্গত থাকি ॥১১॥
भावार्थ - মনুষ্য এই সূক্তে বর্ণিত উপদেশের অনুসারে ব্রহ্মজ্ঞানের শ্রবণ মনন, ও নিদিধ্যাসন [বিচারের] মাধ্যমে এমন হর্ষ বৃদ্ধি করুক যেমন অন্ন আদি ঔষধি জলের বৃষ্টিতে নবীন জীবন পেয়ে উৎপন্ন হয়, এইজন্য প্রত্যেক মনুষ্য আত্মিক ও শারীরিক দোষ ছেড়ে নিজের জীবনে লাভ করুক ॥১১॥
इस भाष्य को एडिट करें