English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 14/ मन्त्र 5
सूक्त - चातनः
देवता - शालाग्निः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - दस्युनाशन सूक्त
यदि॒ स्थ क्षे॑त्रि॒याणां॒ यदि॑ वा॒ पुरु॑षेषिताः। यदि॒ स्थ दस्यु॑भ्यो जा॒ता नश्य॑ते॒तः स॒दान्वाः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठयदि॑ । स्थ । क्षे॒त्रि॒याणा॑म् । यदि॑ । वा॒ । पुरु॑षऽइषिता: । यदि॑ । स्थ । दस्यु॑ऽभ्य: । जा॒ता: । नश्य॑त । इ॒त: । स॒दान्वा॑: ॥१४.५॥
स्वर रहित मन्त्र
यदि स्थ क्षेत्रियाणां यदि वा पुरुषेषिताः। यदि स्थ दस्युभ्यो जाता नश्यतेतः सदान्वाः ॥
स्वर रहित पद पाठयदि । स्थ । क्षेत्रियाणाम् । यदि । वा । पुरुषऽइषिता: । यदि । स्थ । दस्युऽभ्य: । जाता: । नश्यत । इत: । सदान्वा: ॥१४.५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 14; मन्त्र » 5
भाषार्थ -
(সদান্বাঃ) হে সদা কষ্টসূচিকাসমূহ! (যদি স্থ) যদি তোমরা হও (ক্ষেত্রিয়াণাম্) শারীরিক অঙ্গ সম্বন্ধিত, (যদি বা) অথবা (পুরুষেষিতাঃ) রুগ্ণ পুরুষের সঙ্গ দ্বারা প্রেষিত, (যদি স্থ) যদি তোমরা হও (দস্যুভ্যঃ) উপক্ষয় অর্থাৎ নির্বল ক্ষয়রোগ-সমূহ থেকে (জাতাঃ) উৎপন্ন, তাহলে তোমরা (ইতঃ) এই শরীর থেকে (নশ্যত) নষ্ট হয়ে যাও।
टिप्पणी -
[এগুলো, শারীরিক রোগের কারণীভূত স্ত্রীজাতিক রোগজীবাণু, যা মন্ত্র (৪) এ বর্ণিত উপায়ের দ্বারা নিষ্কাশিত করা হয়েছে। দস্যুভ্যঃ = তসু উপক্ষয়ে, দসু চ (দিবাদিঃ)। সদান্বাঃ= সদা ণূ স্তবনে (তুদাদি), সদা কষ্টের স্তবনকারী, কথনকারী, সূচনাদায়ী।]