Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 22/ मन्त्र 28
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - नक्षत्रादयो देवताः छन्दः - भुरिगष्टिः स्वरः - मध्यमः
    5

    नक्ष॑त्रेभ्यः॒ स्वाहा॑ नक्ष॒त्रिये॑भ्यः॒ स्वाहा॑होरा॒त्रेभ्यः॒ स्वाहा॑र्द्धमा॒सेभ्यः॒ स्वाहा॒ मासे॑भ्यः॒ स्वाह॑ऽऋ॒तुभ्यः॒ स्वाहा॑र्त्त॒वेभ्यः॒ स्वाहा॑ संवत्स॒राय॒ स्वाहा॒ द्यावा॑पृथि॒वीभ्या॒ स्वाहा॑ च॒न्द्राय॒ स्वाहा॒ सूर्या॑य॒ स्वाहा॑ र॒श्मिभ्यः॒ स्वाहा॒ वसु॑भ्यः॒ स्वाहा॑ रु॒द्रेभ्यः॒ स्वाहा॑दि॒त्येभ्यः॒ स्वाहा॑ म॒रुद्भ्यः॒ स्वाहा॒ विश्वे॑भ्यो दे॒वेभ्यः॒ स्वाहा॒ मूले॑भ्यः॒ स्वाहा॒ शाखा॑भ्यः॒ स्वाहा॒ वन॒स्पति॑भ्यः॒ स्वाहा॒ पुष्पे॑भ्यः॒ स्वाहा॒ फले॑भ्यः॒ स्वाहौष॑धीभ्यः॒ स्वाहा॑॥२८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    नक्ष॑त्रेभ्यः। स्वाहा॑। न॒क्ष॒त्रिये॑भ्यः। स्वाहा॑। अ॒हो॒रा॒त्रेभ्यः॑। स्वाहा॑। अ॒र्द्ध॒मा॒सेभ्य॒ इत्य॑र्द्ध॒ऽमा॒सेभ्यः॑। स्वाहा॑। मासे॑भ्यः। स्वाहा॑। ऋ॒तुभ्य॒ इत्यृ॒तुऽभ्यः॑। स्वाहा॑। आ॒र्त्त॒वेऽभ्यः॑। स्वाहा॑। सं॒व॒त्स॒राय॑। स्वाहा॑। द्यावा॑पृथि॒वीभ्या॑म्। स्वाहा॑। च॒न्द्राय॑। स्वाहा॑। सूर्या॑य। स्वाहा॑। र॒श्मिभ्य॒ इति॑ र॒श्मिऽभ्यः॑। स्वाहा॑। वसु॑भ्य॒ इति॒ वसु॑ऽभ्यः। स्वाहा॑। रु॒द्रेभ्यः॑। स्वाहा॑। आ॒दि॒त्येभ्यः॑। स्वाहा॑। म॒रुद्भ्य॒ इति॑ म॒रुत्ऽभ्यः॑। स्वाहा॑। विश्वे॑भ्यः। दे॒वेभ्यः॑। स्वाहा॑। मूले॑भ्यः। स्वाहा॑। शाखा॑भ्यः। स्वाहा॑। वन॒स्पति॑भ्य॒ इति॒ वन॒स्पति॑ऽभ्यः। स्वाहा॑। पुष्पे॑भ्यः। स्वाहा॑। फले॑भ्यः। स्वाहा॑। ओष॑धीभ्यः स्वाहा॑ ॥२८ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    नक्षत्रेभ्यः स्वाहा नक्षत्रियेभ्यः स्वाहाहोरात्रेभ्यः स्वाहार्धमासेभ्यः स्वाहा मासेभ्यः स्वाहाऽऋतुभ्यः स्वाहार्तवेभ्यः स्वाहा सँवत्सराय स्वाहा द्यावापृथिवीभ्याँ स्वाहा चन्द्राय स्वाहा सूर्याय स्वाहा रश्मिभ्यः स्वाहा वसुभ्यः स्वाहा रुद्रेभ्यः स्वाहादित्येभ्यः स्वाहा मरुद्भ्यः स्वाहा विश्वेभ्यो देवेभ्यः स्वाहा मूलेभ्यः स्वाहा शाखाभ्यः स्वाहा वनस्पतिभ्यः स्वाहा पुष्पेभ्यः स्वाहा फलेभ्यः स्वाहौषधीभ्यः स्वाहा ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    नक्षत्रेभ्यः। स्वाहा। नक्षत्रियेभ्यः। स्वाहा। अहोरात्रेभ्यः। स्वाहा। अर्द्धमासेभ्य इत्यर्द्धऽमासेभ्यः। स्वाहा। मासेभ्यः। स्वाहा। ऋतुभ्य इन्यृतुऽभ्यः। स्वाहा। आर्त्तवेऽभ्यः। स्वाहा। संवत्सराय। स्वाहा। द्यावापृथिवीभ्याम्। स्वाहा। चन्द्राय। स्वाहा। सूर्याय। स्वाहा। रश्मिभ्य इति रश्मिऽभ्यः। स्वाहा। वसुभ्य इति वसुऽभ्यः। स्वाहा। रुद्रेभ्यः। स्वाहा। आदित्येभ्यः। स्वाहा। मरुद्भ्य इति मरुत्ऽभ्यः। स्वाहा। विश्वेभ्यः। देवेभ्यः। स्वाहा। मूलेभ्यः। स्वाहा। शाखाभ्यः। स्वाहा। वनस्पतिभ्य इति वनस्पतिऽभ्यः। स्वाहा। पुष्पेभ्यः। स्वाहा। फलेभ्यः। स्वाहा। ओषधीभ्यः स्वाहा॥२८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 22; मन्त्र » 28
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- মনুষ্যদিগের উচিত যে (নক্ষত্রেভ্যঃ) যে, পদার্থ কখনও নষ্ট হয় না তাহার জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (নক্ষত্রিয়েভ্যঃ) উক্ত পদার্থের সমূহের জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (অহোরাত্রেভ্যঃ) দিন-রাত্রির জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (অর্দ্ধমাসেভ্য) শুক্ল-কৃষ্ণ পক্ষ অর্থাৎ দুই পক্ষের জন্য (স্বাহা) উক্ত ক্রিয়া (মাসেভ্যঃ) মাসগুলির জন্য (স্বাহা) উক্ত ক্রিয়া (ঋতুভ্যঃ) বসন্তাদি ছয়টি ঋতুর জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (আর্ত্তবেভ্যঃ) ঋতুগুলিতে উৎপন্ন ঋতু-ঋতুর পদার্থের জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (সংবৎসরায়) বর্ষাসমূহের জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (দ্যাবাপৃথিবীভ্যাম্) প্রকাশ ও ভূমির জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (চন্দ্রায়) চন্দ্রলোকের জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (সূর্য়্যায়) সূর্য্যলোকের জন্য (স্বাহা) যজ্ঞক্রিয়া (রশ্মিভ্যঃ) সূর্য্য আদির কিরণ সমূহের জন্য (স্বাহা) উত্তম যজ্ঞক্রিয়া (বসুভ্যঃ) পৃথিবী আদি লোক-লোকান্তরের জন্য (স্বাহা) উক্ত ক্রিয়া (রুদ্রেভ্যঃ) দশ প্রাণের জন্য (স্বাহা) যজ্ঞক্রিয়া (আদিতেভ্যঃ) কালের অবয়ব যাহা অবিনাশী তাহার জন্য (স্বাহা) উত্তম ক্রিয়া (মরুদ্ভ্যঃ) পবন সমূহের জন্য (স্বাহা) তাহার অনুকূল ক্রিয়া (বিশ্বেভ্যঃ) সমস্ত (দেবেভ্যঃ) দিব্যগুণগুলির জন্য (স্বাহা) সুন্দর ক্রিয়া (মূলেভ্যঃ) সকলের মূলের জন্য (স্বাহা) তদনুকূল ক্রিয়া (শাখাভ্যঃ) শাখাগুলির জন্য (স্বাহা) উত্তম ক্রিয়া (বনস্পতিভ্যঃ) বনস্পতিসমূহের জন্য (স্বাহা) উত্তম ক্রিয়া (পুষ্পেভ্যঃ) পুষ্পগুলির জন্য (স্বাহা) উত্তম ক্রিয়া (ফলেভ্যঃ) ফলগুলির জন্য (স্বাহা) উত্তম ক্রিয়া এবং (ওষধিভ্যঃ) ওষধি সমূহের জন্য (স্বাহা) নিত্য উত্তম ক্রিয়া অবশ্য করা উচিত ॥ ২৮ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- মনুষ্য নিত্য সুগন্ধাদি পদার্থসমূহকে অগ্নিতে আহুতি দিবে অর্থাৎ দহন করিয়া উহাদেরকে পবন ও সূর্য্যের কিরণ দ্বারা বনস্পতি, ওষধি, মূল, শাখা, পুষ্প ও ফলাদিতে প্রবেশ করাইয়া সকল পদার্থের শুদ্ধি করাইয়া আরোগ্যতা সিদ্ধ করিবে ॥ ২৮ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - নক্ষ॑ত্রেভ্যঃ॒ স্বাহা॑ নক্ষ॒ত্রিয়ে॑ভ্যঃ॒ স্বাহা॑হোরা॒ত্রেভ্যঃ॒ স্বাহা॑র্দ্ধমা॒সেভ্যঃ॒ স্বাহা॒ মাসে॑ভ্যঃ॒ স্বাহ॑ऽঋ॒তুভ্যঃ॒ স্বাহা॑র্ত্ত॒বেভ্যঃ॒ স্বাহা॑ সংবৎস॒রায়॒ স্বাহা॒ দ্যাবা॑পৃথি॒বীভ্যা॒ᳬं স্বাহা॑ চ॒ন্দ্রায়॒ স্বাহা॒ সূর্য়া॑য়॒ স্বাহা॑ র॒শ্মিভ্যঃ॒ স্বাহা॒ বসু॑ভ্যঃ॒ স্বাহা॑ রু॒দ্রেভ্যঃ॒ স্বাহা॑দি॒ত্যেভ্যঃ॒ স্বাহা॑ ম॒রুদ্ভ্যঃ॒ স্বাহা॒ বিশ্বে॑ভ্যো দে॒বেভ্যঃ॒ স্বাহা॒ মূলে॑ভ্যঃ॒ স্বাহা॒ শাখা॑ভ্যঃ॒ স্বাহা॒ বন॒স্পতি॑ভ্যঃ॒ স্বাহা॒ পুষ্পে॑ভ্যঃ॒ স্বাহা॒ ফলে॑ভ্যঃ॒ স্বাহৌষ॑ধীভ্যঃ॒ স্বাহা॑ ॥ ২৮ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - নক্ষত্রেভ্য ইত্যস্য প্রজাপতির্ঋষিঃ । নক্ষত্রাদয়ো দেবতাঃ । ভুরিগষ্টী ছন্দসী । মধ্যমৌ স্বরৌ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top