English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 5/ मन्त्र 6
सूक्त - भृगुराथर्वणः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - इन्द्रशौर्य सूक्त
अह॒न्नहिं॒ पर्व॑ते शिश्रिया॒णं त्वष्टा॑स्मै॒ वज्रं॑ स्व॒र्यं॑ ततक्ष। वा॒श्रा इ॑व धे॒नवः॒ स्यन्द॑माना॒ अञ्जः॑ समु॒द्रमव॑ जग्मु॒रापः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठअह॑न् । अहि॑म् । पर्व॑ते । शि॒श्रि॒या॒णम् । त्वष्टा॑ । अ॒स्मै॒ । वज्र॑म् । स्व॒र्य᳡म् । त॒त॒क्ष॒ । वा॒श्रा:ऽइ॑व । धे॒नव॑: । स्यन्द॑माना: । अञ्ज॑: । स॒मु॒द्रम् । अव॑ । ज॒ग्मु॒: । आप॑: ॥५.६॥
स्वर रहित मन्त्र
अहन्नहिं पर्वते शिश्रियाणं त्वष्टास्मै वज्रं स्वर्यं ततक्ष। वाश्रा इव धेनवः स्यन्दमाना अञ्जः समुद्रमव जग्मुरापः ॥
स्वर रहित पद पाठअहन् । अहिम् । पर्वते । शिश्रियाणम् । त्वष्टा । अस्मै । वज्रम् । स्वर्यम् । ततक्ष । वाश्रा:ऽइव । धेनव: । स्यन्दमाना: । अञ्ज: । समुद्रम् । अव । जग्मु: । आप: ॥५.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 5; मन्त्र » 6
पदार्थ -
(ত্বষ্টা) সূক্ষ্মদর্শী পুরুষ (পর্বতে) পর্বত তুল্য দৃড় জন সমূহ (শিশ্রিয়াণং) অবস্থিত থাকিয়া (অহিম্) সৰ্পতুল্য শত্রকে (অহন্) বধ করিয়াছেন । (অস্মৈ) এই প্রয়োজনের জন্য (স্বয়ম্) পীড়াদায়ক (বজ্রং) বজ্রকে (ততক্ষ) তিনি তীক্ষ্ণ করিয়াছেন (বাশ্রাঃ) শব্দয়মান (ধেনবঃ ইব) ধেনুর ন্যায় (সান্দমানঃ) বেগবান (অজঃ) গমনশীল (আপঃ) জল (সমূদ্রঃ) সমূদ্রে (অব) অবতরণ করিয়া (জগ্ম) পৌছাইছে।। ৬।। অনুবাদঃ সূক্ষ্মদর্শী পুরুষ পর্বত তুল্য দৃঢ় জন সমূহের অবস্থিত তাকিয়া সর্পতুল্য হিংস্র শত্রুকে বধ করেন। এই প্রয়োজনের জন্য তিনি পীড়াদায়ক বজ্রকে তীক্ষ্ণ করিয়াছেন। শব্দায়মান ধেনুর ন্যায় বেগবান ও উগ্রগতি সম্পন্ন জলের ন্যায় প্রজা রাজাও সমূদ্রে মিলিত হইয়াছে।।
भावार्थ -
मन्त्र (बांग्ला) - অহন্নহিং পর্বতে শিশ্রিয়াণং তৃষ্টাস্মৈ বজ্রং স্বয়ং ততক্ষ। বাশ্রা ইব ধেনবঃ স্যন্দমানা অঞ্জঃ সমুদ্রমব জগুরাপঃ
ऋषि | देवता | छन्द - ভৃগুরাথর্বণঃ। ইন্দ্ৰঃ। ত্রিষ্টুপ্
इस भाष्य को एडिट करें