अथर्ववेद - काण्ड 19/ सूक्त 2/ मन्त्र 1
शं त॒ आपो॑ हैमव॒तीः शमु॑ ते सन्तू॒त्स्याः। शं ते॑ सनिष्य॒दा आपः॒ शमु॑ ते सन्तु व॒र्ष्याः ॥
स्वर सहित पद पाठशम्। ते॒। आपः॑। है॒म॒ऽव॒तीः। शम्। ऊं॒ इति॑। ते॒। स॒न्तु॒। उ॒त्स्याः᳡। शम्। ते॒। स॒नि॒स्यदाः॑। आपः॑। शम्। ऊं॒ इति॑। ते॒। स॒न्तु॒। व॒र्ष्याः᳡ ॥२.१॥
स्वर रहित मन्त्र
शं त आपो हैमवतीः शमु ते सन्तूत्स्याः। शं ते सनिष्यदा आपः शमु ते सन्तु वर्ष्याः ॥
स्वर रहित पद पाठशम्। ते। आपः। हैमऽवतीः। शम्। ऊं इति। ते। सन्तु। उत्स्याः। शम्। ते। सनिस्यदाः। आपः। शम्। ऊं इति। ते। सन्तु। वर्ष्याः ॥२.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 19; सूक्त » 2; मन्त्र » 1
विषय - 'हैमवतीः - वर्ष्याः' आपः
पदार्थ -
१. गत सूक्त में वर्णित (ते) = तुझ यज्ञशील पुरुष के लिए (हेमवती: आपः) = हिमवाले पर्वतों से बहनेवाली जलधाराएँ (शम्) = शान्ति देनेवाली हों। (उ) = और (ते) = तेरे लिए (उत्स्याः) = स्रोतों से बहनेवाली जलधाराएँ भी (शं सन्तु) = शान्ति देनेवाली हों। २. (सनिष्यदा: आप:) = सर्बदा स्यन्दमान निरन्तर बहनेवाली-जलधाराएँ (ते शम्) = तेरे लिए शान्तिकर हों। (उ) = और (वा:) = वृष्टि से प्राप्त होनेवाले ये जल (ते शम्) = तेरे लिए शान्तिकर हों।।
भावार्थ - हिमवान् पर्वतों से आनेवाले, स्रोतों से बहनेवाले, निरन्तर प्रवाहित होनेवाले तथा वृष्टि के जल हमारे लिए शान्तिकर हों।
इस भाष्य को एडिट करें