Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 5 > सूक्त 21

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 5/ सूक्त 21/ मन्त्र 11
    सूक्त - ब्रह्मा देवता - वानस्पत्यो दुन्दुभिः छन्दः - बृहतीगर्भा त्रिष्टुप् सूक्तम् - शत्रुसेनात्रासन सूक्त

    यू॒यमु॒ग्रा म॑रुतः पृश्निमातर॒ इन्द्रे॑ण यु॒जा प्र मृ॑णीत॒ शत्रू॑न्। सोमो॒ राजा॒ वरु॑णो॒ राजा॑ महादे॒व उ॒त मृ॒त्युरिन्द्रः॑ ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यू॒यम् । उ॒ग्रा: । म॒रु॒त॒: । पृ॒श्नि॒ऽमा॒त॒र॒: । इन्द्रे॑ण । यु॒जा । प्र । मृ॒णी॒त॒ । शत्रू॑न् । सोम॑:। राजा॑ । वरु॑ण: । राजा॑ । म॒हा॒ऽदे॒व: । उ॒त । मृ॒त्यु: । इन्द्र॑: ॥२१.११॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यूयमुग्रा मरुतः पृश्निमातर इन्द्रेण युजा प्र मृणीत शत्रून्। सोमो राजा वरुणो राजा महादेव उत मृत्युरिन्द्रः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यूयम् । उग्रा: । मरुत: । पृश्निऽमातर: । इन्द्रेण । युजा । प्र । मृणीत । शत्रून् । सोम:। राजा । वरुण: । राजा । महाऽदेव: । उत । मृत्यु: । इन्द्र: ॥२१.११॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 5; सूक्त » 21; मन्त्र » 11

    भावार्थ -
    हे (उग्रा मरुतः) प्रबल वायुओं के समान मृत्यु के लाने वालो ! हे (पृश्निमातरः) आदित्य अर्थात् सूर्य समान तेजस्वी सेनापति को अपना मुखिया बनाने वाले वीर पुरुषो ! आप लोग (इन्द्रेण) अपने ऐश्वर्यशील सेनापति इन्द्र को (युजा) साथी बनाकर (शत्रून् प्रमृणीत) अपने शत्रुओं को खूब कुचल डालो। दह (राजा सोमः) राजा ‘सोम’ है, वही (वरुणः) वरुण है, (महादेवः इन्द्रः उत मृत्युः) वही महादेव, सबसे बड़ा तेजस्वी, दानी, योद्धा इन्द्र अर्थात् ऐश्वर्यवान् और वही साक्षात् मृत्यु अर्थात् दुःखों से छुड़ाने और शत्रुओं को मारने वाला है।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ब्रह्मा ऋषिः। वानस्पत्यो दुन्दुभिर्देवता। आदित्यादिरूपेण देवप्रार्थना च। १, ४,५ पथ्यापंक्तिः। ६ जगती। ११ बृहतीगर्भा त्रिष्टुप्। १२ त्रिपदा यवमध्या गायत्री। २, ३, ७-१० अनुष्टुभः। द्वादशर्चं सूक्तम्॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top