Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 20 > सूक्त 76

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 76/ मन्त्र 5
    सूक्त - वसुक्रः देवता - इन्द्रः छन्दः - त्रिष्टुप् सूक्तम् - सूक्त-७६

    प्रेर॑य॒ सूरो॒ अर्थं॒ न पा॒रं ये अ॑स्य॒ कामं॑ जनि॒धा इ॑व॒ ग्मन्। गिर॑श्च॒ ये ते॑ तुविजात पू॒र्वीर्नर॑ इन्द्र प्रति॒शिक्ष॒न्त्यन्नैः॑ ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    प्र । ई॒र॒य॒ । सूर॑: । अर्थ॑म् । न । पा॒रम् । ये । अ॒स्य॒ । काम॑म् । ज॒नि॒धा:ऽइ॑व । ग्मन् ॥ गिर॑: । च॒ । ये । ते॒ । तु॒वि॒जा॒त॒ । पू॒र्वी: । नर॑: । इ॒न्द्र॒ । प्र॒ति॒ऽशिक्ष॑न्ति । अन्नै॑: ॥७६.५॥


    स्वर रहित मन्त्र

    प्रेरय सूरो अर्थं न पारं ये अस्य कामं जनिधा इव ग्मन्। गिरश्च ये ते तुविजात पूर्वीर्नर इन्द्र प्रतिशिक्षन्त्यन्नैः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    प्र । ईरय । सूर: । अर्थम् । न । पारम् । ये । अस्य । कामम् । जनिधा:ऽइव । ग्मन् ॥ गिर: । च । ये । ते । तुविजात । पूर्वी: । नर: । इन्द्र । प्रतिऽशिक्षन्ति । अन्नै: ॥७६.५॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 76; मन्त्र » 5

    भावार्थ -
    हे इन्द्र ! आत्मन् ! (जनिधाः इव) पत्नियों के धारण पोषण करने वाले पति लोग जिस प्रकार (कामं ग्मन्) अभिलाषा को पूर्ण करते हैं उसी प्रकार (ये) जो (अस्य) इस आत्मा के (कामं) कामना योग्य (अर्थं) पुरुषार्थ के समान ही (पारं) परमपद को (ग्मन्) प्राप्त करते हैं। और हे (तुविजात) बहुतसे देहों में प्रादुर्भूत ! (इन्द्र) ऐश्वर्यवन् आत्मन् ! जो लोग (अन्नैः) अन्नादि अक्षय भोगों या सुख को प्राप्त करते हुए उनके साथ (पूर्वीः) अभिप्राय या तत्व ज्ञान से पूर्ण (गिरः) वाणियों का (प्रति शिक्षन्ति) प्रदान करते हैं उनको तू (सूरः) सूर्य के समान सबका उत्पादक होकर (प्रेरय) उत्कृष्ट मार्ग पर चला। राजा के पक्ष में—(जनिधाः) पति लोग जिस प्रकार पत्नियों की अभिलाषा पूर्ण करते हैं इसी प्रकार (अस्य) इसके (अर्थम् न) अभिलषित के समान (पारं) पालन योग्य या परम, सर्वोत्कृष्ट (कामम्) काम, या संकल्प को पूर्ण करते हैं। और ये (अन्नैः) भोग्य ऐश्वर्यों सहित (पूर्वीः गिरंः प्रतिशिक्षन्ति) ज्ञानपूर्ण वाणियों का उसको उपदेश करते हैं, तू उनको (प्रेरय) उन्नति पथ पर और आगे बढ़ा।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसुक ऐन्द्रो ऋषिः। इन्द्रो देवता। त्रिष्टुभः। अष्टर्चं सूक्तम्॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top