English
अथर्ववेद - काण्ड 10/ सूक्त 8/ मन्त्र 44
सूक्त - कुत्सः
देवता - आत्मा
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - ज्येष्ठब्रह्मवर्णन सूक्त
अ॑का॒मो धीरो॑ अ॒मृतः॑ स्वयं॒भू रसे॑न तृ॒प्तो न कुत॑श्च॒नोनः॑। तमे॒व वि॒द्वान्न बि॑भाय मृ॒त्योरा॒त्मानं॒ धीर॑म॒जरं॒ युवा॑नम् ॥
स्वर सहित पद पाठअ॒का॒म: । धीर॑: । अ॒मृत॑: । स्व॒य॒म्ऽभू: । रसे॑न । तृ॒प्त: । न । कुत॑:। च॒न । ऊन॑: । तम् । ए॒व । वि॒द्वान् । न । बि॒भा॒य॒ । मृ॒त्यो: । आ॒त्मान॑म् । धीर॑म् । अ॒जर॑म् । युवा॑नम् ॥८.४४॥
स्वर रहित मन्त्र
अकामो धीरो अमृतः स्वयंभू रसेन तृप्तो न कुतश्चनोनः। तमेव विद्वान्न बिभाय मृत्योरात्मानं धीरमजरं युवानम् ॥
स्वर रहित पद पाठअकाम: । धीर: । अमृत: । स्वयम्ऽभू: । रसेन । तृप्त: । न । कुत:। चन । ऊन: । तम् । एव । विद्वान् । न । बिभाय । मृत्यो: । आत्मानम् । धीरम् । अजरम् । युवानम् ॥८.४४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 10; सूक्त » 8; मन्त्र » 44
পদার্থ -
অকামো ধীরো অমৃতঃ স্বয়ম্ভূ রসেন তৃপ্তো ন কুতশ্চনোনঃ।
তমেব বিদ্বান্ন বিভায় মৃত্যোরাত্মানং ধীরমজরং য়ুবানম্ ।।১৯।।
(অথর্ব ১০।৮।৪৪)
পদার্থঃ (অকামঃ) তিনি সমস্ত কামনারহিত, (ধীরঃ) ধীর, বুদ্ধির প্রেরক, (অমৃতঃ) অমর, (স্বয়ম্ভূঃ) নিজ হতেই বর্তমান অর্থাৎ জন্মরহিত, (রসেন তৃপ্তঃ) আনন্দে তৃপ্ত, (ন কুতঃ চ ন ঊনঃ) কোনোকিছু থেকেই কম নও। (তম্ ধীরম্ অজরম্ য়ুবানম্ আত্মানম্) সেই ধীর জরারহিত সদা তরুণ পরমাত্মাকে (বিদ্বান্ এব) যে জানে, সেই ব্যক্তি (মৃত্যোঃ ন বিভায়) মৃত্যুতে কখনো ভয় পায় না।
ভাবার্থ -
ভাবার্থঃ হে ভয়হারী পরমাত্মা! তুমি কামনারহিত, ধীর, অমর ও জন্মরহিত। তুমি সদা আনন্দে তৃপ্ত, তোমাতে কোন ন্যূনতা নেই। তুমি ভয়হীন, তোমাকে যে জানে বা মানে সেই মহাপুরুষও নির্ভয় হয়ে যায় ।।১৯।।
इस भाष्य को एडिट करें