English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 73/ मन्त्र 3
सूक्त - वसिष्ठः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिपदा विराडनुष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त-७३
प्र वो॑ म॒हे म॑हि॒वृधे॑ भरध्वं॒ प्रचे॑तसे॒ प्र सु॑म॒तिं कृ॑णुध्वम्। विशः॑ पू॒र्वीः प्र च॑रा चर्षणि॒प्राः ॥
स्वर सहित पद पाठप्र । व॒: । म॒हे । म॒हि॒ऽवृधे॑ । भ॒र॒ध्व॒म् । प्रऽचे॑तसे । प्र । सु॒म॒तिम् । कृ॒णु॒ध्व॒म् ॥ विश॑: । पू॒र्वी: । प्र । च॒र॒ । च॒र्ष॒णि॒: । प्रा: ॥७३.३॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र वो महे महिवृधे भरध्वं प्रचेतसे प्र सुमतिं कृणुध्वम्। विशः पूर्वीः प्र चरा चर्षणिप्राः ॥
स्वर रहित पद पाठप्र । व: । महे । महिऽवृधे । भरध्वम् । प्रऽचेतसे । प्र । सुमतिम् । कृणुध्वम् ॥ विश: । पूर्वी: । प्र । चर । चर्षणि: । प्रा: ॥७३.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 73; मन्त्र » 3
मन्त्र विषय - সেনাপতিলক্ষণোপদেশঃ
भाषार्थ -
[হে বিদ্বান !] (বঃ) নিজের জন্য (মহে) মহান্ (মহিবৃধে) মহৎদের বৃদ্ধিকারক, (প্রচেতসে) উত্তম জ্ঞানীর [দূরদর্শী রাজার] জন্য (সুমতিম্) সুন্দর মতিকে (প্র) উত্তম প্রকারে (ভরধ্বম্) ধারণ করো এবং (প্র) সামনে (কৃণুধ্বম্) ধাবন করো। [হে সভাপতি !] (চর্ষণিপ্রাঃ) মনুষ্যগণের মনোরথ পূরণকারী তুমি (পূর্বীঃ) প্রাচীন (বিশঃ) প্রজাদের (প্র চর) বিস্তার করো ॥৩॥
भावार्थ - বিদ্বানগণ চতুর নীতিজ্ঞ সভাপতির আশ্রয়ে নিজের উন্নতি করুক এবং সভাপতি সে সকল লোকেদের সম্মিলনে নিজের এবং প্রজার ঐশ্বর্য বৃদ্ধি করুক ॥৩॥ এই মন্ত্র ঋগ্বেদে আছে-৭।৩১।১০ ॥
इस भाष्य को एडिट करें