English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 136/ मन्त्र 5
म॑हान॒ग्न्यतृप्नद्वि॒ मोक्र॑द॒दस्था॑नासरन्। शक्ति॑का॒नना॑ स्वच॒मश॑कं सक्तु॒ पद्य॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठम॒हा॒न् । अ॒ग्नी इति॑ । अ॑तृप्नत् । वि । मोक्र॑द॒त् । अस्था॑ना । आसरन् ॥ श॑क्तिका॒नना: । स्व॑च॒मश॑कम् । सक्तु॒ । पद्य॑म् ॥१३६.५॥
स्वर रहित मन्त्र
महानग्न्यतृप्नद्वि मोक्रददस्थानासरन्। शक्तिकानना स्वचमशकं सक्तु पद्यम् ॥
स्वर रहित पद पाठमहान् । अग्नी इति । अतृप्नत् । वि । मोक्रदत् । अस्थाना । आसरन् ॥ शक्तिकानना: । स्वचमशकम् । सक्तु । पद्यम् ॥१३६.५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 136; मन्त्र » 5
भाषार्थ -
(মহানগ্নী) মহা অপঠিতা অর্থাৎ মহামূর্খা স্ত্রী (অতৃপ্নৎ) ক্রোধে সন্দীপ্ত থাকে, এবং (মা) আমার [পতির] প্রতি, (উ) নিশ্চিতরূপে (বিক্রদৎ) ক্রোধের বিবিধ বচন বলতে থাকে, এবং (অস্থানাসরন্) অস্থানে, যেখানে তাঁর যাওয়া উচিত নয় সেখানে, চলে যায়। সে (শক্তিকাননা) অব্যবস্থিত শক্তির মানো জঙ্গল, (স্বচম্) এবং নিজ শক্তিকে ভক্ষণ করতে থাকে, দূর্বল করতে থাকে, (অশকম্) এবং শক্তিহীন হয়ে যায়, এবং (সক্তু) সত্তুর মতো (পদ্যম) নিজের দুরাগ্রহে নিয়োজিত থাকে।
- [মহানগ্নী= মহা+ন+গ্না (বাক্; নিঘং০ ১.১১)+ঈ (স্ত্রিয়াম্)হ। মন্ত্রে মূর্খা স্ত্রী-এর বর্ণনা আছে। অতৃপ্নৎ= তৃপ্ সন্দীপনে। স্বচম্=স্ব+চমু (অদনে)। কুন্তাপ সূক্তে যত্র তত্র অত্যন্ত অপ্রসিদ্ধ পদ এবং সন্ধির প্রয়োগ হয়েছে। এইজন্য সেই স্থানে যথাসম্ভব অর্থ করা হয়েছে।]
इस भाष्य को एडिट करें