English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 7/ मन्त्र 1
सूक्त - भृग्वङ्गिराः
देवता - हरिणः
छन्दः - भुरिगनुष्टुप्
सूक्तम् - यक्ष्मनाशन सूक्त
ह॑रि॒णस्य॑ रघु॒ष्यदोऽधि॑ शी॒र्षणि॑ भेष॒जम्। स क्षे॑त्रि॒यं वि॒षाण॑या विषू॒चीन॑मनीनशत् ॥
स्वर सहित पद पाठह॒रि॒णस्य॑ । र॒घु॒ऽस्यद॑: । अधि॑ । शी॒र्षाणि॑ । भे॒ष॒जम् । स: । क्षे॒त्रि॒यम् । वि॒ऽसान॑या । वि॒षू॒चीन॑म् । अ॒नी॒न॒श॒त् ॥७.१॥
स्वर रहित मन्त्र
हरिणस्य रघुष्यदोऽधि शीर्षणि भेषजम्। स क्षेत्रियं विषाणया विषूचीनमनीनशत् ॥
स्वर रहित पद पाठहरिणस्य । रघुऽस्यद: । अधि । शीर्षाणि । भेषजम् । स: । क्षेत्रियम् । विऽसानया । विषूचीनम् । अनीनशत् ॥७.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 7; मन्त्र » 1
भाषार्थ -
(রঘুষ্যদঃ) শীঘ্র স্যন্দন অর্থাৎ গমনকারী (হরিণস্য) হরিণের (শীর্ষণি অধি) মস্তকে (ভেষজম্) রোগ নিবর্তক/নিবারক ঔষধ রয়েছে। (সঃ) সেই হরিণ (বিষাণয়া) শৃঙ্গ দ্বারা (ক্ষেত্রিয়ম্) মাতা-পিতা এর শরীর থেকে প্রাপ্ত (বিষূচীনম্) প্রসৃত রোগকে (অনীনশৎ) নষ্ট করে।
टिप्पणी -
[বিষূচীনম্= বিষু (সর্বত্র)+অচি বা অচ (গতৌ) (ভ্বাদিঃ)। ক্ষেত্রিয়ম্=পরক্ষেত্রে চিকিৎসা রোগ (অষ্টা০ ৫।২।৯২)। অথবা "ক্ষেত্রিয়ম্=বর্তমান ক্ষেত্র অর্থাৎ শরীরের রোগ। ক্ষেত্র=শরীর (গোতা ১৩।১)।]