Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 3
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 3/ मन्त्र 24
    ऋषिः - वैश्वामित्रो मधुच्छन्दा ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - विराट् गायत्री, स्वरः - षड्जः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    3

    स नः॑ पि॒तेव॑ सू॒नवेऽग्ने॑ सूपाय॒नो भ॑व। सच॑स्वा नः स्व॒स्तये॑॥२४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सः। नः॒। पि॒तेवेति॑ पि॒ताऽइ॑व। सू॒नवे॑। अग्ने॑। सू॒पा॒य॒न इति॑ सुऽउ॒पा॒य॒नः। भ॒व॒। सच॑स्व। नः॒। स्व॒स्तये॑ ॥२४॥

    स्वर रहित मन्त्र

    स नः पितेव सूनवे ग्ने सूपायनो भव । सचस्वा नः स्वस्तये ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सः। नः। पितेवेति पिताऽइव। सूनवे। अग्ने। सूपायन इति सुऽउपायनः। भव। सचस्व। नः। स्वस्तये॥२४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 3; मन्त्र » 24
    Acknowledgment

    सपदार्थान्वयः -

    हे अग्ने=जगदीश्वर ! करुणामय विज्ञानस्वरूप सर्वपितः ! यस्त्वं कृपया सूनवे औरसाय सन्तानाय पितेव जनक इव नः=अस्मभ्यं सूपायनः सुष्ठूपगतमयनं=ज्ञानं प्रापणं यस्मात्स [भव] भवसि ।

    स जगदीश्वरः त्वं नः=अस्मान् स्वस्तये सुखाय सततं सचस्व=संयोजय ।। ३ । २४ ।।

    [हे अग्ने=जगदीश्वर ! यस्त्वं कृपया सूनवे पितेव नः=अस्मभ्यं सूपायनो [भव ]=भवसि, स त्वं नः=अस्मान् स्वस्तये सततंसचस्व=संयोजय]

    पदार्थः -

    (सः) जगदीश्वरः (नः) अस्मभ्यम् (पितेव) जनक इव ( सूनवे) औरसाय संतानाय । सूनुरित्यपत्यनामसु पठितम् ॥ निघं० २ ।२ ।। (अग्ने) करुणामय विज्ञानस्वरूप सर्वपितः (सूपायन:) सुष्ठूपगतमयनं=ज्ञानं प्रापणं यस्मान्सः (भव) भवसि । अत्र लडर्थे लोट् (सचस्व) संयोजय । अन्येषामपि दृश्यते इति दीर्घः (नः) अस्मान् (स्वस्तये) सुखाय ॥ अयं मंत्रः श० २ ।३ ।४ ।३०  व्याख्यातः ।। २४ ॥

    भावार्थः -

    अत्रोपमालङ्कारः ॥ हे सर्वपितरीश्वर ! यथा कृपायमाणो विद्वान् पिता स्वसन्तानान् संरक्ष्य सुशिक्ष्य च विद्याधर्मसुशीलतादिषु संयोजयति, तथैव भवानस्मान् निरन्तरं रक्षित्वा श्रेष्ठेषु व्यवहारेषु संयोजयत्विति ॥ ३ ॥ २४ ॥

    भावार्थ पदार्थः -

    भा॰ पदार्थ:--सूनवे=स्वसन्तानाय ।  पितेव=यथा विद्वान् पिता । सूपायन:=संरक्ष्य सुशिक्ष्य च विद्यादिषु संयोजकः । स्वस्तये=विद्याधर्मसुशीलतादये, श्रेष्ठव्यवहाराय ।।

    विशेषः -

    वैश्वामित्रो मधुच्छन्दाः । अग्निः=ईश्वरः । विराड्गायत्री ।षड्जः ।।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top