Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 2 > सूक्त 12

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 12/ मन्त्र 2
    सूक्त - भरद्वाजः देवता - देवगणः छन्दः - जगती सूक्तम् - शत्रुनाशन सूक्त

    इ॒दं दे॑वाः शृणुत॒ ये य॒ज्ञिया॒ स्थ भ॒रद्वा॑जो॒ मह्य॑मु॒क्थानि॑ शंसति। पाशे॒ स ब॒द्धो दु॑रि॒ते नि यु॑ज्यतां॒ यो अ॒स्माकं॒ मन॑ इ॒दं हि॒नस्ति॑ ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    इ॒दम् । दे॒वा॒: । शृ॒णु॒त॒ । ये । य॒ज्ञिया॑: । स्थ । भ॑रत्-वा॑ज: । मह्य॑म् । उ॒क्थानि॑ ।शं॒स॒ति॒ । पाशे॑ । स: । ब॒ध्द: । दु॒:ऽइ॒ते । नि । यु॒ज्य॒ता॒म् । य: । अ॒स्माक॑म् । मन॑: । इ॒दम् । हि॒नस्ति॑ ॥१२.२॥


    स्वर रहित मन्त्र

    इदं देवाः शृणुत ये यज्ञिया स्थ भरद्वाजो मह्यमुक्थानि शंसति। पाशे स बद्धो दुरिते नि युज्यतां यो अस्माकं मन इदं हिनस्ति ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    इदम् । देवा: । शृणुत । ये । यज्ञिया: । स्थ । भरत्-वाज: । मह्यम् । उक्थानि ।शंसति । पाशे । स: । बध्द: । दु:ऽइते । नि । युज्यताम् । य: । अस्माकम् । मन: । इदम् । हिनस्ति ॥१२.२॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 12; मन्त्र » 2

    भावार्थ -
    तपस्या का प्रकार बतलाते हैं—हे (देवाः) विद्वान् पुरुषों ! और हे मेरी इन्द्रियों ! आप लोंग (ये) जो यज्ञ आदि धर्म के अनुष्ठान में लगे हुए, एवं प्राणाहुति एवं जीव ब्रह्म की संगतिरूप समाधियज्ञ के योग्य (स्थ) हो, (शृणुत) मेरी प्रतिज्ञा को सुनो। (महाम्) इस कार्य के लिये मुझे ( भरद्वाजः ) ज्ञान और अन्न से समस्त संसार का भरण पोषण करने हारा परमात्मा (उक्थानि) वेदमन्त्रों का (शंसति) उपदेश करता है और (यः) जो (अस्माकं) हमारे ( इदं ) इस ( मनः ) मननशील, आत्मा और चित्त को (हिनस्ति) विनाश करता है (सः) वह काम और क्रोध रूप शत्रु (पाशे बद्धः) मानो पाश में बंधा हुआ सा होकर (दुरिते) दुर्दशा में (नियुज्यताम्) नियुक्त रहे। मनुष्य अपने जीवन को यज्ञरूप पवित्र कार्य समझ कर वेद का स्वाध्याय, श्रवण, मनन करे और मन पर वश करने हारे काम, क्रोध आदि शत्रु को अभेद्य नियन्त्रण में रख कर वश करे।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - भरद्वाजप्रव्रस्कं सूक्तम्। भरद्वाज ऋषिः। नाना देवताः। प्रथमया द्यावापृथिव्योः उरूगा यस्यान्तरिक्षस्य च स्तुतिः। द्वितीयया देवस्तुतिः। तृतीयया इन्द्रस्तुतिः। चतुर्थ्या आदित्यवस्वंगिरः पितॄणाम् सौम्यानां। पञ्चम्या, ब्रह्मविराट्तमोऽघ्न्यानां, पष्ठ्या मरुताम् सप्तम्या यमसदनात् ब्रह्मस्तुतिः। अष्टम्या अग्निस्तुतिः। २ जगती । १, ३-६ त्रिष्टुभः । ७, ८ अनुष्टुभौ। अष्टर्चं सूक्तम् ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top