यजुर्वेद - अध्याय 35/ मन्त्र 14
ऋषिः - सड्कसुक ऋषिः
देवता - ईश्वरो देवता
छन्दः - विराडनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
6
उद्व॒यन्तम॑स॒स्परि॒ स्वः] पश्य॑न्त॒ऽउत्त॑रम्।दे॒वं दे॑व॒त्रा सूर्य्य॒मग॑न्म॒ ज्योति॑रुत्त॒मम्॥१४॥
स्वर सहित पद पाठउत्। व॒यम्। तम॑सः। परि॑। स्व᳕रिति॒ स्वः᳕। पश्य॑न्तः। उत्त॑र॒मित्यु॒त्ऽत॑रम् ॥ दे॒वम्। दे॒वत्रेति॑ देव॒ऽत्रा। सूर्य्य॑म्। अग॑न्म। ज्योतिः॑। उ॒त्त॒ममित्यु॑त्ऽत॒मम् ॥१४ ॥
स्वर रहित मन्त्र
उद्वयन्तमसस्परि स्वः पश्यन्त उत्तरम् । देवन्देवत्रा सूर्यमगन्म ज्योतिरुत्तमम् ॥
स्वर रहित पद पाठ
उत्। वयम्। तमसः। परि। स्वरिति स्वः। पश्यन्तः। उत्तरमित्युत्ऽतरम्॥ देवम्। देवत्रेति देवऽत्रा। सूर्य्यम्। अगन्म। ज्योतिः। उत्तममित्युत्ऽतमम्॥१४॥
विषय - मोक्ष प्राप्ती कोण करू शकतात, या विषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यानो, आम्ही (धर्मात्माजन) (तमसः) अंधकाराच्या पलीकडे असलेल्या (स्वः) स्वयंप्रकाशरुप सूर्याप्रमाणे, (देवत्रा) विद्वानात अथवा सूर्य आदी पदार्थात ज्याला व्यपिक पाहतो, (देवम्) विजय लाभ वा सत्कार्यात यश देणार्या त्या स्वयंप्रकाशित सूर्यरूप ईश्वराला (उत्तमम्) त्या सर्वांहून महान आणि (उत्तमम्) दुःखापासून तारणार्या तसेच (अंर्तयामी सर्वव्यापी, चराचर-स्वामी परमेश्वराला (पश्यनतः) आम्ही ज्ञान-दृष्टीने पाहतो आणि (परि, उत, अगन्य) सर्वतः) त्याला उत्कृष्टपणे जाणण्यांचा यत्न करतो, तसे हे मनुष्यानो, तुम्हीही करा (त्याला ज्ञानदृष्टीने पहा व त्याचे सत्यस्वरूप ओळखा) ॥14॥
भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हे मनुष्यानो, ज्याप्रकारे दीर्घयुषी धर्मात्मा लोक सूर्याला पाहत सुख प्राप्त करतात त्याप्रमाणे धर्मात्मा योगीजन त्या महादेव, सर्वप्रकाशक, जन्म-मृत्यू, क्लेश आदीपासून अलिप्त, सच्चिदानंदस्वरूप परमात्म्याला साक्षात करून नित्य आनंदी असतात. ॥14॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal