अथर्ववेद - काण्ड 10/ सूक्त 4/ मन्त्र 17
सूक्त - गरुत्मान्
देवता - तक्षकः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - सर्पविषदूरीकरण सूक्त
इन्द्रो॒ मेऽहि॑मरन्धय॒त्पृदा॑कुं च पृदा॒क्वम्। स्व॒जं तिर॑श्चिराजिं कस॒र्णीलं॒ दशो॑नसिम् ॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्र॑: । मे॒ । अहि॑म् । अ॒र॒न्ध॒य॒त् । पृदा॑कुम् । च॒ । पृ॒दा॒क्वम् । स्व॒जम् । तिर॑श्चिऽराजिम् । क॒स॒र्णील॑म् । दशो॑नसिम् ॥४.१७॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्रो मेऽहिमरन्धयत्पृदाकुं च पृदाक्वम्। स्वजं तिरश्चिराजिं कसर्णीलं दशोनसिम् ॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्र: । मे । अहिम् । अरन्धयत् । पृदाकुम् । च । पृदाक्वम् । स्वजम् । तिरश्चिऽराजिम् । कसर्णीलम् । दशोनसिम् ॥४.१७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 10; सूक्त » 4; मन्त्र » 17
भाषार्थ -
(इन्द्रः) इन्द्र ने (मे) मेरे [निवास स्थान से या मेरी सुरक्षा के लिये] (अहम्) सांप् को (अरन्धयत्) रोंध डाला है, (पृदाकुम् च) और पृदाकु-नर को (च पृदाक्वम्) और पृदाकू-मादा को, (स्वजम्) स्वज को, (तिरश्रिचराजिम्) तिरश्चिराजि को, (दशोनसिम्) तथा दशोनसि को रोंध डाला है।
टिप्पणी -
[इन्द्रः= सम्भवतः विद्युत्-प्रयोक्ता। अरन्धयत्=राध हिंसासंराध्योः (दिवादिः); रध्यतिर्वशगमने (निरुक्त ६।६।३२)। दशोनसिम्= दशन अर्थात् दन्त के सदृश+नसिम्। नासिका वाले सांप को, अर्थात् जिस की नाक पर दशन अर्थात् दान्त के सदृश कठोर विन्दु सा हो, उसे। पैप्पलाद-शाखा में "इन्द्रः" के स्थान में "पैद्वः" [न्योला] पाठ है]।