English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 5/ मन्त्र 4
सूक्त - भृगुराथर्वणः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - पुरोविराड्जगती
सूक्तम् - इन्द्रशौर्य सूक्त
आ त्वा॑ विशन्तु सु॒तास॑ इन्द्र पृ॒णस्व॑ कु॒क्षी वि॒ड्ढि श॑क्र धि॒येह्या नः॑। श्रु॒धी हवं॒ गिरो॑ मे जुष॒स्वेन्द्र॑ स्व॒युग्भि॒र्मत्स्वे॒ह म॒हे रणा॑य ॥
स्वर सहित पद पाठआ । त्वा॒ । वि॒श॒न्तु॒ । सु॒तास॑: । इ॒न्द्र॒: । पृ॒णस्व॑ । कु॒क्षी इति॑ । वि॒ड्ढि । श॒क्र॒ । धि॒या । इ॒हि॒ । आ । न॒: । श्रु॒धि । हव॑म् । गिर॑: । मे॒ । जु॒ष॒स्व॒ । आ । इ॒न्द्र॒ । स्व॒युक्ऽभि॑: । मत्स्व॑ । इ॒ह । म॒हे । रणा॑य ॥५.४॥
स्वर रहित मन्त्र
आ त्वा विशन्तु सुतास इन्द्र पृणस्व कुक्षी विड्ढि शक्र धियेह्या नः। श्रुधी हवं गिरो मे जुषस्वेन्द्र स्वयुग्भिर्मत्स्वेह महे रणाय ॥
स्वर रहित पद पाठआ । त्वा । विशन्तु । सुतास: । इन्द्र: । पृणस्व । कुक्षी इति । विड्ढि । शक्र । धिया । इहि । आ । न: । श्रुधि । हवम् । गिर: । मे । जुषस्व । आ । इन्द्र । स्वयुक्ऽभि: । मत्स्व । इह । महे । रणाय ॥५.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 5; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - মনুষ্যঃ সদৈবোন্নতিপ্রয়ত্নং কুর্য্যাৎ
भाषार्थ -
(ইন্দ্র) হে রাজন্ ! (সুতাসঃ) এই নিঃসৃত/নিষ্পাদিত রস (ত্বা) তোমার মধ্যে (আ) যথাবিধি (বিশন্তু) প্রবেশ করুক, (কুক্ষী) দুই কুক্ষি (পৃণস্ব) তুমি পূরণ করো এবং (বিড্ঢি=বিধ) শাসন করো, (শক্র) হে শক্তিমান্ (ধিয়া) [নিজের অনুগ্রহ] বুদ্ধি দ্বারা (নঃ) আমাদের কাছে (আ+ইহি=এহি) এসো। (হবম্) আহ্বান (শ্রুধি) শ্রবণ করো, (ইন্দ্র) হে রাজন্ ! (মে) আমার (গিরঃ) বাণী-সমূহ (জুষস্ব) স্বীকার করো এবং (স্বয়ুগ্ভিঃ) নিজের যুক্তির দ্বারা (ইহ) এখানে (মহে) বৃহৎ (রণায়) রণ [জয়ের] জন্য (আ) যথানিয়মে (মৎস্ব) হর্ষিত হও॥৪॥
भावार्थ - রাজা অনেক শ্রেষ্ঠ বিদ্যার রস দ্বারা নিজের আত্মাকে সন্তুষ্ট করুক এবং ন্যায়পূর্বক প্রজাদের রক্ষা করে শত্রুদের জয় করে আনন্দ ভোগ করুক ॥৪॥ সায়ণভাষ্যে (বিড্ঢি) এর স্থানে [বৃড্ঢি=বর্ধয়] আছে ॥
इस भाष्य को एडिट करें