English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 143/ मन्त्र 4
सूक्त - पुरमीढाजमीढौ
देवता - अश्विनौ
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त १४३
हि॑र॒ण्यये॑न पुरुभू॒ रथे॑ने॒मं य॒ज्ञं ना॑स॒त्योप॑ यातम्। पिबा॑थ॒ इन्मधु॑नः सो॒म्यस्य॒ दध॑थो॒ रत्नं॑ विध॒ते जना॑य ॥
स्वर सहित पद पाठहि॒र॒ण्यये॑न । पु॒रु॒भू॒ इति॑ पुरुऽभू । रथे॑न । इ॒मम् । य॒ज्ञम् । ना॒स॒त्या॒ । उप॑ । या॒त॒म् ॥ पिबा॑थ: । इत् । मधु॑न: । सो॒म्यस्य॑ । दध॑थ: । रत्न॑म् । वि॒ध॒ते । जना॑य ॥१४३.४॥
स्वर रहित मन्त्र
हिरण्ययेन पुरुभू रथेनेमं यज्ञं नासत्योप यातम्। पिबाथ इन्मधुनः सोम्यस्य दधथो रत्नं विधते जनाय ॥
स्वर रहित पद पाठहिरण्ययेन । पुरुभू इति पुरुऽभू । रथेन । इमम् । यज्ञम् । नासत्या । उप । यातम् ॥ पिबाथ: । इत् । मधुन: । सोम्यस्य । दधथ: । रत्नम् । विधते । जनाय ॥१४३.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 143; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - ১-৭; ৯ রাজামাত্যকৃত্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(পুরুভূ) হে পালন ব্যবহারের বিচারক! (নাসত্যা) হে সদা সত্য স্বভাবযুক্ত উভয়! [রাজা এবং মন্ত্রী] (হিরণ্যযেন) জ্যোতি ধারক [অগ্নি আদি প্রকাশশক্তিসম্পন্ন] (রথেন) রমণীয় রথে (ইমম্) এই (যজ্ঞম্) যজ্ঞ [দেবপূজা, সঙ্গতিকরণ এবং দান ব্যবহার] (উপ) আদর/শ্রদ্ধার সহিত (যাতম্) প্রাপ্ত হও, এবং (মধুনঃ) উত্তম জ্ঞান (সোম্যস্য) সোম [তত্ত্ব রস] থেকে উৎপন্ন রসের (ইৎ) অবশ্যই (পিবাথঃ) পান করো এবং (বিধতে) পুরুষার্থী (জনায়) মনুষ্যের জন্য (রত্নম্) রত্ন [সুন্দর ধন] (দধথঃ) দান করো ॥৪॥
भावार्थ - রাজা এবং মন্ত্রীর সুপ্রবন্ধে সকল প্রজাগণ বিজ্ঞানের সাথে শিল্প বিদ্যা দ্বারা রত্নসমূহের সংগ্রহ করে সুখী হোক ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें