English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 143/ मन्त्र 9
प॒नाय्यं॒ तद॑श्विना कृ॒तं वां॑ वृष॒भो दि॒वो रज॑सः पृथि॒व्याः। स॒हस्रं॒ शंसा॑ उ॒त ये गवि॑ष्टौ॒ सर्वाँ॒ इत्ताँ उप॑ याता॒ पिब॑ध्यै ॥
स्वर सहित पद पाठप॒नाय्य॑म् । तत् । अ॒श्वि॒ना॒ । कृ॒तम् । वा॒म् । वृ॒ष॒भ: । दि॒व: । रज॑स: । पृ॒थि॒व्या: ॥ स॒हस्र॑म् । शंसा॑: । उ॒त । ये । गोऽइ॑ष्टौ । सर्वा॑न् । इत् । तान् । उप॑ । या॒त॒ । पिब॑ध्यै ॥१४३.९॥
स्वर रहित मन्त्र
पनाय्यं तदश्विना कृतं वां वृषभो दिवो रजसः पृथिव्याः। सहस्रं शंसा उत ये गविष्टौ सर्वाँ इत्ताँ उप याता पिबध्यै ॥
स्वर रहित पद पाठपनाय्यम् । तत् । अश्विना । कृतम् । वाम् । वृषभ: । दिव: । रजस: । पृथिव्या: ॥ सहस्रम् । शंसा: । उत । ये । गोऽइष्टौ । सर्वान् । इत् । तान् । उप । यात । पिबध्यै ॥१४३.९॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 143; मन्त्र » 9
मन्त्र विषय - ১-৭; ৯ রাজামাত্যকৃত্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(অশ্বিনা) হে উভয় অশ্বী! [চতুর রাজা এবং মন্ত্রী] (তৎ) সেই (বাম্) তোমাদের উভয়ের (কৃতম্) কর্ম (পনায়্যম্) প্রশংসার যোগ্য [যে] (পৃথিব্যাঃ) পৃথিবীর এবং (রজসঃ) আকাশের (দিবঃ) ব্যবহারকারী (বৃষভঃ=বৃষভৌ) উভয়ই শাসক [হও]। (উত) এবং (গবিষ্টৌ) বিদ্যার প্রাপ্তিতে (যে) যে (সহস্রম্) সহস্র (শংসাঃ) প্রশংসনীয় গুণ, (তান্ সর্বান্) সেই সমস্তকে (ইৎ) কেবল (পিবধ্যৈ) [সোম অর্থাৎ তত্ত্ব রস] পান করার জন্য (উপ) আদরের/শ্রদ্ধার সহিত (যাত) তোমরা সকলে প্রাপ্ত করো ॥৯॥
भावार्थ - রাজা এবং মন্ত্রী বিজ্ঞান দ্বারা যান-বিমান আদির মাধ্যমে পৃথিবী এবং আকাশে মার্গ করুক এবং সকল লোক বিদ্যার বৃদ্ধি দ্বারা তত্ত্ব রস প্রাপ্ত করে সুখী হোক ॥৯॥
इस भाष्य को एडिट करें