Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 5 > सूक्त 21

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 5/ सूक्त 21/ मन्त्र 8
    सूक्त - ब्रह्मा देवता - वानस्पत्यो दुन्दुभिः छन्दः - अनुष्टुप् सूक्तम् - शत्रुसेनात्रासन सूक्त

    यैरिन्द्रः॑ प्र॒क्रीड॑ते पद्घो॒षैश्छा॒यया॑ स॒ह। तैर॒मित्रा॑स्त्रसन्तु नो॒ऽमी ये यन्त्य॑नीक॒शः ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यै: । इन्द्र॑: । प्र॒ऽक्रीड॑ते । प॒त्ऽघो॒षै: । छा॒यया॑ । स॒ह । तै: । अ॒मित्रा॑: । त्र॒स॒न्तु॒ । न॒: । अ॒मी इति॑ । ये । यन्ति॑ । अ॒नी॒क॒ऽश: ॥२१.८॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यैरिन्द्रः प्रक्रीडते पद्घोषैश्छायया सह। तैरमित्रास्त्रसन्तु नोऽमी ये यन्त्यनीकशः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यै: । इन्द्र: । प्रऽक्रीडते । पत्ऽघोषै: । छायया । सह । तै: । अमित्रा: । त्रसन्तु । न: । अमी इति । ये । यन्ति । अनीकऽश: ॥२१.८॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 5; सूक्त » 21; मन्त्र » 8

    पदार्थ -

    १. शत्रुओं का छेदन करनेवाली सेना यहाँ 'छाया' कही गई है। (इन्द्रः) = शत्रुओं का विद्रावण करनेवाला सेनापति (छायया सह) = शत्रुओं का छेदन करनेवाली सेना के साथ (यैः पद्घोषैः) = जिन चरणाघात-जनित शब्दों के साथ [Marching में होनेवाले शब्दों के साथ] (प्रक्रीडते) = युद्ध-कीड़ा करता है, (तै:) = उन पद्घोषों से (अमी) = वे (ये) = जो (अनीकश:) = एक-एक टुकड़ी करके (यन्ति) = गति करते हैं, वे (न: अमित्रा:) = हमारे शत्रु (त्रसन्तु) = भयभीत हों।

    भावार्थ -

    सेनापति के साथ सेना के पादापात-जनित घोषों से ही शत्रु-सैन्य भयभीत होकर भाग जाए।

     

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top