अथर्ववेद - काण्ड 5/ सूक्त 21/ मन्त्र 9
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - वानस्पत्यो दुन्दुभिः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - शत्रुसेनात्रासन सूक्त
ज्या॑घो॒षा दु॑न्दु॒भयो॒ऽभि क्रो॑शन्तु॒ या दिशः॑। सेनाः॒ परा॑जिता य॒तीर॒मित्रा॑णामनीक॒शः ॥
स्वर सहित पद पाठज्या॒ऽघो॒षा: । दु॒न्दु॒भय॑: । अ॒भि । क्रो॒श॒न्तु॒ । या: । दिश॑: । सेना॑:। परा॑ऽजिता: । य॒ती: । अ॒मित्रा॑णाम् । अ॒नी॒क॒ऽश: ॥२१.९॥
स्वर रहित मन्त्र
ज्याघोषा दुन्दुभयोऽभि क्रोशन्तु या दिशः। सेनाः पराजिता यतीरमित्राणामनीकशः ॥
स्वर रहित पद पाठज्याऽघोषा: । दुन्दुभय: । अभि । क्रोशन्तु । या: । दिश: । सेना:। पराऽजिता: । यती: । अमित्राणाम् । अनीकऽश: ॥२१.९॥
अथर्ववेद - काण्ड » 5; सूक्त » 21; मन्त्र » 9
विषय - ज्याघोषा:, दुन्दुभयः
पदार्थ -
१. हमारी (ज्याघोषा:) = धनुष की डोरियों की आवाजें और (दुन्दुभयः) = भेरियौं (याः दिश:) = जिस भी दिशा में (अभिक्रोशन्तु) = शत्रुओं का आह्वान करें-उन्हें ललकारें, उन्हीं दिशाओं में (अमित्राणाम्) = शत्रुओं की (अनीकश:) = टुकड़ियों-की-टुकडियाँ (सेनाः) = सेनाएँ (यती:) = जाती हुई (पराजिता:) = पराजित हो जाएँ।
भावार्थ -
हमारे ज्याघोष व दुन्दुभि के शब्द शत्रुओं को भग्न व पराजित करनेवाले हों।
इस भाष्य को एडिट करें