अथर्ववेद - काण्ड 8/ सूक्त 3/ मन्त्र 23
वि॒षेण॑ भङ्गु॒राव॑तः॒ प्रति॑ स्म र॒क्षसो॑ जहि। अग्ने॑ ति॒ग्मेन॑ शो॒चिषा॒ तपु॑रग्राभिर॒र्चिभिः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठवि॒षेण॑ । भ॒ङ्गु॒रऽव॑त: । प्रति॑ । स्म॒ । र॒क्षस॑: । ज॒हि॒ । अग्ने॑। ति॒ग्मेन॑ । शो॒चिषा॑ । तपु॑:ऽअग्राभि: । अ॒र्चिऽभि॑: ॥३.२३॥
स्वर रहित मन्त्र
विषेण भङ्गुरावतः प्रति स्म रक्षसो जहि। अग्ने तिग्मेन शोचिषा तपुरग्राभिरर्चिभिः ॥
स्वर रहित पद पाठविषेण । भङ्गुरऽवत: । प्रति । स्म । रक्षस: । जहि । अग्ने। तिग्मेन । शोचिषा । तपु:ऽअग्राभि: । अर्चिऽभि: ॥३.२३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 8; सूक्त » 3; मन्त्र » 23
विषय - प्रजा पीडकों का दमन।
भावार्थ -
(विषेण) विष से (भंगुरावतः) प्रजा को पीड़ित करने वाले (रक्षसः) दुष्ट पुरुषों को, हे (अग्ने) राजन् ! अपने (तिग्मेन) तीक्ष्ण (शोचिषा) तेज से स्वयं (तपुरग्राभिः) अग्नि से संतप्त अगले फलों वाली, अति भयंकर (अर्चिभिः) दीप्त ज्वालाओं से (प्रति जहिस्म) विनष्ट कर। (भंगुरावतः विषण प्रतिजहि स्म) दुष्ट पुरुषों को विष से मार।
टिप्पणी -
(द्वि०) प्रति ध्म रक्षसो दहं—‘ग्रामिर्ऋष्टिमिः’ इति ऋ०।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - चातन ऋषिः। अग्निर्देवता, रक्षोहणम् सूक्तम्। १, ६, ८, १३, १५, १६, १८, २०, २४ जगत्यः। ७, १४, १७, २१, १२ भुरिक्। २५ बृहतीगर्भा जगती। २२,२३ अनुष्टुभो। २६ गायत्री। षड्विंशर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें