ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 41/ मन्त्र 1
अ॒स्मा ऊ॒ षु प्रभू॑तये॒ वरु॑णाय म॒रुद्भ्योऽर्चा॑ वि॒दुष्ट॑रेभ्यः । यो धी॒ता मानु॑षाणां प॒श्वो गा इ॑व॒ रक्ष॑ति॒ नभ॑न्तामन्य॒के स॑मे ॥
स्वर सहित पद पाठअस्मै । ऊँ॒ इति॑ । सु । प्रऽभू॑तये । वरु॑णाय । म॒रुत्ऽभ्यः॑ । अर्च॑ । वि॒दुःऽत॑रेभ्यः । यः । धी॒ता । मानु॑षाणाम् । प॒श्वः । गाःऽइ॑व । रक्ष॑ति । नभ॑न्ताम् । अ॒न्य॒के । स॒मे॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अस्मा ऊ षु प्रभूतये वरुणाय मरुद्भ्योऽर्चा विदुष्टरेभ्यः । यो धीता मानुषाणां पश्वो गा इव रक्षति नभन्तामन्यके समे ॥
स्वर रहित पद पाठअस्मै । ऊँ इति । सु । प्रऽभूतये । वरुणाय । मरुत्ऽभ्यः । अर्च । विदुःऽतरेभ्यः । यः । धीता । मानुषाणाम् । पश्वः । गाःऽइव । रक्षति । नभन्ताम् । अन्यके । समे ॥ ८.४१.१
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 41; मन्त्र » 1
अष्टक » 6; अध्याय » 3; वर्ग » 26; मन्त्र » 1
Acknowledgment
अष्टक » 6; अध्याय » 3; वर्ग » 26; मन्त्र » 1
Acknowledgment
विषय - N/A
पदार्थ -
हे मनुष्यगण ! आप (प्रभूतये) स्ववृद्धि, अभ्युदय और कल्याण के लिये (अस्मै) सर्वत्र विद्यमान इस (वरुणाय) परम स्वीकरणीय परमपूज्य परमात्मा की (उ) मन को स्थिरकर (सु) अच्छे प्रकार (अर्च) पूजा करो और (मरुद्भ्यः) जो मितभाषी योगीगण हैं, उनकी भी पूजा करो तथा (विदुष्टरेभ्यः) जो अच्छे विद्वान् हों, उनको भी पूजो (यः) जो वरुणवाच्य परमदेव (मानुषाणाम्) मनुष्यों के (पश्वः) पशुओं को भी (धीता) अपने कर्म से (गाः+इव) पृथिव्यादि लोकों के समान (रक्षति) बचाता है । जिससे (समे) सब ही (अन्यके) शत्रु (नभन्ताम्) नष्ट हों ॥१ ॥
भावार्थ - परमात्मा की पूजा यदि मन और श्रद्धा से की जाए, तो सर्व फल देती है और उस उपासक के सर्व विघ्न भी नष्ट हो जाते हैं ॥१ ॥
Bhashya Acknowledgment
विषयः - N/A
पदार्थः -
हे मनुष्य ! प्रभूतये=प्रभूतिरभ्युदयः कल्याणञ्च । तदर्थम् । अस्मै=प्रत्यक्षवत् प्रसिद्धाय सर्वत्र भासमानाय । वरुणाय । वरुणाय=सर्वैर्वरणीयाय परमात्मने । तथा । विदुष्टरेभ्यः= विद्वत्तरेभ्यश्च । मरुद्भ्यो मितभाषिभ्यो योगिजनेभ्यश्च । उ=निश्चयेन । सुअर्च=सुपूजय । यो वरुणः । धीता=कर्मणा । मनुष्याणाम् । पश्वः=पशून् । गा इव=पृथिवीः इव । रक्षति । तेन रक्षणेन । अस्माकम् । समे=सर्वे । अन्यके=अन्ये शत्रवः । नभन्ताम्=नश्यन्तु ॥१ ॥
Bhashya Acknowledgment
Meaning -
For progress and prosperity in life, honour, adore and glorify Varuna, this lord supreme, ruler and dispenser of justice who, with his powers, judgement and actions, protects and promotes humans, animals, birds, etc., just as he protects and regulates stars, planets and satellites, all like the sacred cow. Honour and adore scholars and vibrant youth and warriors also and then all differences, oppositions, contradictions, alienations and enmities would vanish.
Bhashya Acknowledgment
भावार्थ - परमेश्वराची पूजा जर मन:पूर्वक व श्रद्धेने केली तर सफल होते व त्या उपासकाची सर्व विघ्नेही नष्ट होतात. ॥१॥
Bhashya Acknowledgment
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Dhiman
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal
Bhashya Acknowledgment
No data
Bhashya Acknowledgment
No data
Bhashya Acknowledgment
Book Scanning By:
N/A
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Sri Durga Prasad Agarwal, Smt. Nageshwari, & Sri Arnob Ghosh
Donation for Typing/OCR By:
Committed by Sri Navinn Seksaria
First Proofing By:
Pending
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
Pending
Databasing By:
Sri Virendra Agarwal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal
Bhashya Acknowledgment
Book Scanning By:
N/A
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Dhiman
Donation for Typing/OCR By:
Dhananjay Joshi
First Proofing By:
Pending
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Virendra Agarwal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal