English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 137/ मन्त्र 10
सूक्त - तिरश्चीराङ्गिरसो द्युतानो वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त १३७
त्वं ह॒ त्यत्स॒प्तभ्यो॒ जाय॑मानोऽश॒त्रुभ्यो॑ अभवः॒ शत्रु॑रिन्द्र। गू॒ढे द्यावा॑पृथि॒वी अन्व॑विन्दो विभु॒मद्भ्यो॒ भुव॑नेभ्यो॒ रणं॑ धाः ॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । ह॒ । त्यत् । स॒प्त॑ऽभ्य॑: ।जाय॑मान: । अ॒श॒त्रुऽभ्य॑: । अ॒भ॒व॒: । शत्रु॑: । इ॒न्द्र॒ ॥ गू॒ल्हे इति॑ । द्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । अनु॑ । अ॒वि॒न्द॒: । वि॒भु॒मत्ऽभ्य॑: । भुव॑नेभ्य: । रण॑म् । धा॒: ॥१३७.१०॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वं ह त्यत्सप्तभ्यो जायमानोऽशत्रुभ्यो अभवः शत्रुरिन्द्र। गूढे द्यावापृथिवी अन्वविन्दो विभुमद्भ्यो भुवनेभ्यो रणं धाः ॥
स्वर रहित पद पाठत्वम् । ह । त्यत् । सप्तऽभ्य: ।जायमान: । अशत्रुऽभ्य: । अभव: । शत्रु: । इन्द्र ॥ गूल्हे इति । द्यावापृथिवी इति । अनु । अविन्द: । विभुमत्ऽभ्य: । भुवनेभ्य: । रणम् । धा: ॥१३७.१०॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 137; मन्त्र » 10
मन्त्र विषय - রাজপ্রজাকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(ইন্দ্র) হে ইন্দ্র! [মহাপ্রতাপী রাজা] (ত্যৎ হ) তখন ই (জায়মানঃ) প্রকট হয়ে (ত্বম্) তুমি (অশত্রুভ্যঃ) অশত্রু [শত্রুমুক্ত, পরস্পরের মিত্র] (সপ্তভ্যঃ) সাত [কান, ত্বক, নেত্র, জিহ্বা ও নাসিকা এই পাঁচ জ্ঞান ইন্দ্রিয়, মন এবং বুদ্ধি] এর হিতের জন্য (শত্রুঃ) [দুষ্টদের] শত্রু (অভবঃ) হয়েছো। (গূঢে) [অজ্ঞতার কারণে] আবৃত (দ্যাবাপৃথিবী) আকাশ এবং ভূমি (অনু) অনুক্রমে (অবিন্দঃ) তুমি প্রাপ্ত হয়েছো এবং (বিভুমদ্ভ্যঃ) মহত্ত্বযুক্ত (ভুবনেভ্যঃ) লোক-সমূহকে (রণম্) তুমি রমণ [আনন্দ] (ধাঃ) দান করো ॥১০॥
भावार्थ - রাজা প্রবন্ধ করুক যেন, সমস্ত লোক শরীর এবং আত্মায় সুস্থ থেকে আকাশ এবং ভূমির পদার্থসমূহের দ্বারা বিজ্ঞান দ্বারা উপকার গ্রহণ করে সুখী থাকে ॥১০॥
इस भाष्य को एडिट करें