English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 11/ मन्त्र 8
सूक्त - ब्रह्मा, भृग्वङ्गिराः
देवता - इन्द्राग्नी, आयुः, यक्ष्मनाशनम्
छन्दः - त्र्यवसाना षट्पदा बृहतीगर्भा जगती
सूक्तम् - दीर्घायुप्राप्ति सूक्त
अ॒भि त्वा॑ जरि॒माहि॑त॒ गामु॒क्षण॑मिव॒ रज्ज्वा॑। यस्त्वा॑ मृ॒त्युर॒भ्यध॑त्त॒ जाय॑मानं सुपा॒शया॑। तं ते॑ स॒त्यस्य॒ हस्ता॑भ्या॒मुद॑मुञ्च॒द्बृह॒स्पतिः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठअ॒भि । त्वा॒ । ज॒रि॒मा । अ॒हि॒त । गाम् । उ॒क्षण॑म्ऽइव । रज्ज्वा॑ । य: । त्वा॒ । मृ॒त्यु: । अ॒भि॒ऽअध॑त्त । जाय॑मानम् । सु॒ऽपा॒शया॑ । तम् । ते॒ । स॒त्यस्य॑ । हस्ता॑भ्याम् । उत् । अ॒मु॒ञ्च॒त् । बृह॒स्पति॑: ॥११.८॥
स्वर रहित मन्त्र
अभि त्वा जरिमाहित गामुक्षणमिव रज्ज्वा। यस्त्वा मृत्युरभ्यधत्त जायमानं सुपाशया। तं ते सत्यस्य हस्ताभ्यामुदमुञ्चद्बृहस्पतिः ॥
स्वर रहित पद पाठअभि । त्वा । जरिमा । अहित । गाम् । उक्षणम्ऽइव । रज्ज्वा । य: । त्वा । मृत्यु: । अभिऽअधत्त । जायमानम् । सुऽपाशया । तम् । ते । सत्यस्य । हस्ताभ्याम् । उत् । अमुञ्चत् । बृहस्पति: ॥११.८॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 11; मन्त्र » 8
मन्त्र विषय - রোগনাশনায়োপদেশঃ
भाषार्थ -
[হে প্রাণী !] (জরিমা) নির্বলতা (ত্বা) তোমাকে (অভি অহিত) আবদ্ধ করেছে, (উক্ষণম্) বলবান্ (গাম্ ইব) বলদকে যেমন (রজ্জ্বা) রজ্জু দ্বারা বাঁধে/আবদ্ধ করে। (যঃ মৃত্যুঃ) যে মৃত্যু (জায়মানম্) উৎপন্ন বা প্রসিদ্ধ (ত্বা) তোমাকে (সুপাশয়া) দৃঢ় বন্ধন দ্বারা (অভি অধত্ত) বন্ধনে আবদ্ধ করেছে, (তম্) সেই [মৃত্যু]কে (সত্যস্য) সত্যের (তে) তোমার (হস্তাভ্যাম্) দুই হাতের হিতের জন্য (বৃহস্পতিঃ) বৃহৎ-মহৎ এর রক্ষক [দেবগুরু] পরমেশ্বর বা আচার্য [তোমার থেকে] (উৎ অমুঞ্চৎ) ছিন্ন করে দিয়েছে ॥৮॥
भावार्थ - মনুষ্য জন্ম থেকে ক্ষুধা, তৃষ্ণা, রোগ আদি বিপত্তি থেকে ঈশ্বরপ্রদত্ত জ্ঞান এবং বিদ্বানদের রক্ষা ও শিক্ষা দ্বারা মুক্ত হয়ে দুই হাত অর্থাৎ সব প্রকারে ধর্ম আচরণের জন্য অগ্রগামী হয় ॥৮॥
इस भाष्य को एडिट करें