English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 20/ मन्त्र 6
सूक्त - वसिष्ठः
देवता - इन्द्रवायू
छन्दः - पथ्यापङ्क्तिः
सूक्तम् - रयिसंवर्धन सूक्त
इ॑न्द्रवा॒यू उ॒भावि॒ह सु॒हवे॒ह ह॑वामहे। यथा॑ नः॒ सर्व॒ इज्जनः॒ संग॑त्यां सु॒मना॑ अस॒द्दान॑कामश्च नो॒ भुव॑त् ॥
स्वर सहित पद पाठइ॒न्द्र॒वा॒यू इति॑ । उ॒भौ । इ॒ह । सु॒ऽहवा॑ । इ॒ह । ह॒वा॒म॒हे॒ । यथा॑ । न॒: । सर्व॑: । इत् । जन॑: । सम्ऽग॑त्याम् । सु॒ऽमना॑: । अस॑त् । दान॑ऽकाम: । च॒ । न॒: । भुव॑त् ॥२०.६॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्रवायू उभाविह सुहवेह हवामहे। यथा नः सर्व इज्जनः संगत्यां सुमना असद्दानकामश्च नो भुवत् ॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्रवायू इति । उभौ । इह । सुऽहवा । इह । हवामहे । यथा । न: । सर्व: । इत् । जन: । सम्ऽगत्याम् । सुऽमना: । असत् । दानऽकाम: । च । न: । भुवत् ॥२०.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 20; मन्त्र » 6
मन्त्र विषय - ব্রহ্মজ্ঞানোপদেশঃ
भाषार्थ -
(উভৌ) উভয়েই (সুহবা=০-ণৌ) সুখপূর্বক আহ্বানযোগ্য (ইন্দ্রবায়ূ) সূর্য ও পবন [এর সমান স্ত্রী পুরুষ] কে (ইহ ইহ) এখানেই (হবামহে) আমরা আহ্বান করি, (যথা) যাতে (সর্বঃ ইৎ) সমস্ত (জনঃ) মনুষ্যগণ (নঃ) আমাদের (সংগত্যাম্) সংগতিতে (সুমনাঃ) প্রসন্ন চিত্তের (অসৎ) হয়, (চ) এবং (নঃ) আমাদের (দানকামঃ) দানের জন্য কামনা (ভুবৎ) হয়॥৬॥
भावार्थ - সকল স্ত্রী পুরুষ প্রচেষ্টাপূর্বক ঘরে এবং সভায় পরস্পর পরোপকারী, প্রসন্ন চিত্ত, ধার্মিক ও ধর্মকার্যে দানশীল হোক, যেমন সূর্য নিজের আলো এবং বৃষ্টি আদি দ্বারা এবং পবন নিজের চেষ্টাদান এবং শীঘ্রগমন আদির মাধ্যমে অসংখ্য লাভদায়ক হয়॥৬॥ এই মন্ত্র কিছু ভেদে যজুর্বেদ ৩৩।৮৬ এ রয়েছে॥
इस भाष्य को एडिट करें