Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 9
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 9/ मन्त्र 2
    ऋषिः - बृहस्पतिर्ऋषिः देवता - इन्द्रो देवता छन्दः - आर्षी पङ्क्ति,विकृति स्वरः - पञ्चमः, मध्यमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    7

    ध्रु॒व॒सदं॑ त्वा नृ॒षदं॑ मनः॒सद॑मुपया॒मगृ॑हीतो॒ऽसीन्द्रा॑य त्वा॒ जुष्टं॑ गृह्णाम्ये॒ष ते॒ योनि॒रिन्द्रा॑य त्वा॒ जुष्ट॑तमम्। अ॒प्सुषदं॑ त्वा घृत॒सदं॑ व्योम॒सद॑मुपया॒मगृ॑हीतो॒ऽसीन्द्रा॑य त्वा॒ जुष्टं॑ गृह्णाम्ये॒ष ते॒ योनि॒रिन्द्रा॑य त्वा॒ जुष्ट॑तमम्। पृ॒थि॒वि॒सदं॑ त्वाऽन्तरिक्ष॒सदं॑ दिवि॒सदं॑ देव॒सदं॑ नाक॒सद॑मुपया॒मगृ॑हीतो॒ऽसीन्द्रा॑य त्वा॒ जुष्टं॑ गृह्णाम्ये॒ष ते॒ योनि॒रिन्द्रा॑य त्वा॒ जुष्ट॑तमम्॥२॥

    स्वर सहित पद पाठ

    ध्रु॒व॒सद॒मिति॑ ध्रु॒व॒ऽसद॑म्। त्वा॒। नृ॒षद॑म्। नृ॒सद॒मिति॑ नृ॒ऽसद॑म्। म॒नः॒सदमिति॑ मनःऽसद॑म्। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत इत्यु॑पया॒मगृ॑हीतः। अ॒सि॒। इन्द्रा॑य। त्वा॒। जुष्ट॑म्। गृ॒ह्णा॒मि॒। ए॒षः। ते॒। योनिः॑। इन्द्रा॑य। त्वा॒। जुष्ट॑तम॒मिति॒ जुष्ट॑ऽतमम्। अ॒प्सु॒षद॑म्। अ॒प्सु॒सद॒मित्य॑प्सु॒ऽसद॑म्। त्वा॒। घृ॒त॒सद॒मिति॑ घृत॒ऽसद॑म्। व्यो॒म॒सद॒मिति॑ व्योम॒ऽसद॑म्। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मगृ॑हीतः। अ॒सि॒। इन्द्रा॑य। त्वा॒। जुष्ट॑म्। गृ॒ह्णा॒मि॒। ए॒षः। ते॒। योनिः॑। इन्द्रा॑य। त्वा॒। जुष्ट॑तम॒मिति॒ जुष्ट॑ऽतमम्। पृ॒थि॒वि॒सद॒मिति॑ पृथिविऽसद॑म्। त्वा॒। अ॒न्त॒रि॒क्ष॒सद॒मित्यन्त॑रिक्ष॒ऽसद॑म्। दि॒वि॒सद॒मिति॑ दिवि॒ऽसद॑म्। दे॒वसद॒मिति॑ देव॒ऽसद॑म्। ना॒क॒सद॒मिति॑ नाक॒ऽसद॑म्। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मगृही॑तः। अ॒सि॒। इन्द्रा॑य। त्वा॒। जुष्ट॑म्। गृ॒ह्णा॒मि॒। ए॒षः। ते॒। योनिः॑। इन्द्रा॑य। त्वा॒। जुष्ट॑तम॒मिति॒ जुष्ट॑ऽतमम् ॥२॥

    स्वर रहित मन्त्र

    धु्रवसदन्त्वा नृषदम्मनः सदमुपयामगृहीतो सीन्द्राय त्वा जुष्टङ्गृह्णाम्येष ते योनिरिन्द्राय त्वा जुष्टतमम् । अप्सुषदन्त्वा घृतसदँव्योमसदमुपयामगृहीतो सीन्द्राय त्वा जुष्टङ्गृह्णाम्येष ते योनिरिन्द्राय त्वा जुष्टतमम् । पृथिवीसदन्त्वान्तरिक्षसदन्दिविसदन्देवसदन्नाकसदमुपयामगृहीतो सीन्द्राय त्वा जुष्टङ्गृह्णाम्येष ते योनिरिन्द्राय त्वा जुष्टतमम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    ध्रुवसदमिति ध्रुवऽसदम्। त्वा। नृषदम्। नृसदमिति नृऽसदम्। मनःसदमिति मनःऽसदम्। उपयामगृहीत इत्युपयामगृहीतः। असि। इन्द्राय। त्वा। जुष्टम्। गृह्णामि। एषः। ते। योनिः। इन्द्राय। त्वा। जुष्टतममिति जुष्टऽतमम्। अप्सुषदम्। अप्सुसदमित्यप्सुऽसदम्। त्वा। घृतसदमिति घृतऽसदम्। व्योमसदमिति व्योमऽसदम्। उपयामगृहीत इत्युपयामगृहीतः। असि। इन्द्राय। त्वा। जुष्टम्। गृह्णामि। एषः। ते। योनिः। इन्द्राय। त्वा। जुष्टतममिति जुष्टऽतमम्। पृथिविसदमिति पृथिविऽसदम्। त्वा। अन्तरिक्षसदमित्यन्तरिक्षऽसदम्। दिविसदमिति दिविऽसदम्। देवसदमिति देवऽसदम्। नाकसदमिति नाकऽसदम्। उपयामगृहीत इत्युपयामगृहीतः। असि। इन्द्राय। त्वा। जुष्टम्। गृह्णामि। एषः। ते। योनिः। इन्द्राय। त्वा। जुष्टतममिति जुष्टऽतमम्॥२॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 9; मन्त्र » 2
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে চক্রবর্তি রাজন্ ! আমি (ইন্দ্রায়) পরমৈশ্বর্য্যযুক্ত পরমাত্মার জন্য আপনি যে (উপয়ামগৃহীতঃ) যোগবিদ্যার প্রসিদ্ধ অঙ্গ যমসেবনকারী পুরুষগণ স্বীকার করিয়াছেন সেই (ধ্রুবসদম্) নিশ্চল বিদ্যা বিনয় এবং যোগধর্মে স্থিত (নৃষদম্) নায়ক পুরুষদিগের মধ্যে অবস্থিত, (মনঃ সদম্) বিজ্ঞানে স্থির (জুষ্টঃ) প্রীতিযুক্ত (ত্বা) আপনাকে (গৃহণামি) স্বীকার করি । (তে) আপনার যে (এষঃ) ইহা (য়োনিঃ) সুখনিমিত্ত সেই (জুষ্টতমম্) অত্যন্ত সেবনীয় (ত্বা) আপনাকে (গৃহণামি) ধারণ করি । হে রাজন্ ! আমি (ইন্দ্রায়) ঐশ্বর্য্য ধারণ হেতু আপনি যে (উপয়ামগৃহীতঃ) প্রজাও রাজ পুরুষগণ স্বীকার করিয়াছেন সেই (অপ্সুসদম্) জলের মধ্যে চলায়মান (ঘৃতসদম্) ঘৃতাদি পদার্থ প্রাপ্ত হওয়া এবং (ব্যোমসদম্) বিমানাদি যান দ্বারা আকাশে চলায়মান (জুষ্টম্) সকলের প্রিয় (আপনাকে গৃহ্ণামি) গ্রহণ করি । হে সকলের রক্ষাকারী সভাধ্যক্ষ রাজন্ ! (তে) আপনার যে (এষঃ) এই (য়োনিঃ) সুখদায়ক গৃহ সেই (জুষ্টতমম্) অতিপ্রসন্ন (ত্বা) আপনাকে (ইন্দ্রায়) দুষ্ট শত্রুদিগকে মারিবার জন্য (গৃহ্ণামি) স্বীকার করি । হে সকল ভূমিতে প্রসিদ্ধ রাজন্ ! আমি (ইন্দ্রায়) বিদ্যা যোগ ও মোক্ষরূপ ঐশ্বর্য্য প্রাপ্তি হেতু আপনি যে (উপয়ামগৃহীতঃ) সাধন-উপসাধন দ্বারা যুক্ত হন সেই (পৃথিবিসদম্) পৃথিবীতে ভ্রমণরত (অন্তরিক্ষসদম্) আকাশে চলায়মান (দিবিসদম্) ন্যায়ের প্রকাশে নিযুক্ত (দেবসদম্) ধর্মাত্মা ও বিদ্বান্দিগের মধ্যে অবস্থিত (নাকসদম্) সকল দুঃখ হইতে রহিত পরমেশ্বর ও ধর্ম্মে স্থির (জুষ্টম্) সেবনীয় (ত্বা) আপনাকে (গৃহ্ণামি) স্বীকার করি । হে সর্বসুখদাতা এবং প্রজাপালনকারী রাজপুরুষ (তে) আপনার যে (এষঃ) এই (য়োনিঃ) থাকিবার স্থান সেই (জুষ্টতমম্) অত্যন্ত প্রিয় (ত্বা) আপনাকে (ইন্দ্রায়) সমগ্র সুখ প্রদান করিবার জন্য (গৃহ্ণামি) গ্রহণ করি ॥ ২ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- হে রাজ প্রজাগণ ! যেমন সর্বব্যাপক পরমেশ্বর সম্পূর্ণ ঐশ্বর্য্য ভোগ করিবার জন্য জগৎ রচনা করিয়া সকলের জন্য সুখ প্রদান করেন সেইরূপ তোমরাও আচরণ কর, যাহাতে ধর্ম-অর্থ-কাম ও মোক্ষ ফলের প্রাপ্তি সুগম হয় ॥ ২ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - ধ্রু॒ব॒সদং॑ ত্বা নৃ॒ষদং॑ মনঃ॒সদ॑মুপয়া॒মগৃ॑হীতো॒ऽসীন্দ্রা॑য় ত্বা॒ জুষ্টং॑ গৃহ্ণাম্যে॒ষ তে॒ য়োনি॒রিন্দ্রা॑য় ত্বা॒ জুষ্ট॑তমম্ । অ॒প্সুষদং॑ ত্বা ঘৃত॒সদং॑ ব্যোম॒সদ॑মুপয়া॒মগৃ॑হীতো॒ऽসীন্দ্রা॑য় ত্বা॒ জুষ্টং॑ গৃহ্ণাম্যে॒ষ তে॒ য়োনি॒রিন্দ্রা॑য় ত্বা॒ জুষ্ট॑তমম্ । পৃ॒থি॒বি॒সদং॑ ত্বাऽন্তরিক্ষ॒সদং॑ দিবি॒সদং॑ দেব॒সদং॑ নাক॒সদ॑মুপয়া॒মগৃ॑হীতো॒ऽসীন্দ্রা॑য় ত্বা॒ জুষ্টং॑ গৃহ্ণাম্যে॒ষ তে॒ য়োনি॒রিন্দ্রা॑য় ত্বা॒ জুষ্ট॑তমম্ ॥ ২ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ধ্রুবসদং ত্বেত্যস্য বৃহস্পতির্ঋষিঃ । ইন্দ্রো দেবতা । ধ্রুবসদমিতি পূর্বস্যার্ষী পংক্তিশ্ছন্দঃ । পঞ্চমঃ স্বরঃ । অপ্সুসদমিত্যস্য বিকৃতিশ্ছন্দঃ ।
    মধ্যমঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top