English
अथर्ववेद - काण्ड 11/ सूक्त 4/ मन्त्र 23
सूक्त - भार्गवो वैदर्भिः
देवता - प्राणः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - प्राण सूक्त
यो अ॒स्य वि॒श्वज॑न्मन॒ ईशे॒ विश्व॑स्य॒ चेष्ट॑तः। अन्ये॑षु क्षि॒प्रध॑न्वने॒ तस्मै॑ प्राण॒ नमो॑ऽस्तु ते ॥
स्वर सहित पद पाठय: । अ॒स्य । वि॒श्वऽज॑न्मन: । ईशे॑ । विश्व॑स्य । चेष्ट॑त: । अन्ये॑षु । क्षि॒प्रऽध॑न्वने । तस्मै॑ । प्रा॒ण॒ । नम॑: । अ॒स्तु॒ । ते॒ ॥६.२३॥
स्वर रहित मन्त्र
यो अस्य विश्वजन्मन ईशे विश्वस्य चेष्टतः। अन्येषु क्षिप्रधन्वने तस्मै प्राण नमोऽस्तु ते ॥
स्वर रहित पद पाठय: । अस्य । विश्वऽजन्मन: । ईशे । विश्वस्य । चेष्टत: । अन्येषु । क्षिप्रऽधन्वने । तस्मै । प्राण । नम: । अस्तु । ते ॥६.२३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 11; सूक्त » 4; मन्त्र » 23
পদার্থ -
য়ো অস্য বিশ্বজন্মন ঈশে বিশ্বস্য চেষ্ঠতঃ।
অন্যেষু ক্ষিপ্রধন্বনে তস্মৈ প্রাণ নমোস্তুতে ।।৬০।।
(অথর্ব ১১।৪।২৩)
পদার্থঃ (য়ঃ) যে পরমেশ্বর (অস্য) এই (বিশ্বজন্মনঃ) নানারূপে জন্ম লাভকারী, (চেষ্ঠতঃ) সতত চেষ্টাশীল, (বিশ্বস্য) সম্পূর্ণ জগতের (ঈশে) ঈশ্বর এবং (অন্যেষু) প্রাণীদের মাঝে (ক্ষিপ্রধন্বনে) ব্যাপ্তিরূপে অবস্থিত; হে (প্রাণ) জীবনদাতা প্রাণস্বরূপ পরমাত্মা! (তস্মৈ তে) সেই তোমাকে (নমঃ অস্তু) নমস্কার করছি।
ভাবার্থ -
ভাবার্থঃ যে পরমাত্মা সমস্ত জগতের ঈশ্বর তথা নিয়ন্ত্রক, যিনি সকলের প্রাণ স্বরূপ; সেই পরমাত্মাকে আমাদের নমস্কার ।।৬০।।
इस भाष्य को एडिट करें