Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 31
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 31/ मन्त्र 18
    ऋषिः - उत्तरनारायण ऋषिः देवता - आदित्यो देवता छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    वेदा॒हमे॒तं पुरु॑षं म॒हान्त॑मादि॒त्यव॑र्णं॒ तम॑सः प॒रस्ता॑त्।तमे॒व वि॑दि॒त्वाति॑ मृ॒त्युमे॑ति॒ नान्यः पन्था॑ विद्य॒तेऽय॑नाय॥१८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    वेद॑। अ॒हम्। ए॒तम्। पुरु॑षम्। म॒हान्त॑म्। आ॒दि॒त्यव॑र्ण॒मित्या॑दि॒त्यऽव॑र्णम्। तम॑सः। प॒रस्ता॑त् ॥ तम्। ए॒व। वि॒दि॒त्वा। अति॑। मृ॒त्युम्। ए॒ति॒। न। अ॒न्यः। पन्थाः॑। वि॒द्य॒ते॒। अय॑नाय ॥१८ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    वेदाहमेतम्पुरुषम्महान्तमादित्यवर्णन्तमसः परस्तात् । तमेव विदित्वाति मृत्युमेति नान्यः पन्था विद्यतेयनाय ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    वेद। अहम्। एतम्। पुरुषम्। महान्तम्। आदित्यवर्णमित्यादित्यऽवर्णम्। तमसः। परस्तात्॥ तम्। एव। विदित्वा। अति। मृत्युम्। एति। न। अन्यः। पन्थाः। विद्यते। अयनाय॥१८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 31; मन्त्र » 18
    Acknowledgment

    পদার্থ -

    বেদাহমেতং পুরুষং মহান্তং আদিত্যবর্ণং তমসঃ পরস্তাৎ।

    ত্বমেব বিদিত্বাতি মৃত্যুমেতি নান্যঃ পন্থা বিদ্যতেঽয়নায়।।৭৯।।

    (যজু ৩১।১৮)

    পদার্থঃ মনুষ্যের কাছে আপ্তকাম ঋষির ঐশ্বরিক আহ্বান, শোন, হে মানব! (অহম্) আমি (এতম) পূর্বে উক্ত (মহান্তম্) অত্যন্ত গূঢ়, (আদিত্যবর্ণম্) আদিত্যের তুল্য প্রকাশস্বরূপ (তমসঃ) অজ্ঞানতার অন্ধকার থেকে (পরস্তাৎ)  পৃথক বর্তমান (পুরুষম্) সেই পরমাত্মাকে (বেদ) জেনেছি। (ত্বম্ এব) তাঁকে (বিদিত্বা) জেনেই তোমরা (মৃত্যুম্) মৃত্যুর চক্রকে (অতি এতি) অতিক্রম করতে পারবে, (অন্য) অন্য কোন (পন্থাঃ) পথ/মার্গ (অয়নায়) অভীষ্ট মোক্ষের জন্য (ন বিদ্যতে)  বিদ্যমান নেই।

     

    ভাবার্থ -

    ভাবার্থঃ পরমাত্মা উপদেশ দিচ্ছেন যে, তাঁকে জানতে হবে। সেই গূঢ় আদিত্যের ন্যায় পরমাত্মা অজ্ঞানরূপ অন্ধকারের আড়ালে বর্তমান। অন্ধকারকে ভেদ করে তাঁকে জেনেই এই অবিরাম জন্ম-মৃত্যুর চক্র থেকে মুক্ত হয়ে মোক্ষপ্রাপ্তি সম্ভব। এছাড়া মুক্তির অন্য কোন পথ নেই। কবিগুরু রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর এই বিখ্যাত বেদমন্ত্রটির অনুবাদ করেছিলেন এভাবে-

    ‘‘শোনো বিশ্বজন, শোনো অমৃতের পুত্র যত দেবগণ

    দিব্যধামবাসী আমি জেনেছি তাঁহারে

    মোহান্ত পুরুষ যিনি আঁধারের পারে

    জ্যোতির্ময় তারে জেনে তারি পথ চাহি

    মৃত্যুরে লঙ্ঘিতে পারো অন্য পথ নাহি।

    রে মৃত ভারত শুধু এক পথ আছে নাহি অন্যপথ।’’।।৭৯।।

     

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top