यजुर्वेद - अध्याय 9/ मन्त्र 39
स॒वि॒ता त्वा॑ स॒वाना॑ सुवताम॒ग्निर्गृ॒हप॑तीना॒ सोमो॒ वन॒स्पती॑नाम्। बृह॒स्पति॑र्वा॒चऽइन्द्रो॒ ज्यैष्ठ्या॑य रु॒द्रः प॒शुभ्यो॑ मित्रः॒ स॒त्यो वरु॑णो॒ धर्म॑पतीनाम्॥३९॥
स्वर सहित पद पाठस॒वि॒ता। त्वा॒। स॒वाना॑म्। सु॒व॒ता॒म्। अ॒ग्निः। गृ॒ह॑पतीना॒मिति॑ गृ॒हऽप॑तीनाम्। सोमः॑। वन॒स्पती॑नाम्। बृह॒स्पतिः॑। वा॒चे। इन्द्रः॑। ज्यैष्ठ्या॑य। रु॒द्रः। प॒शुभ्य॒ इति॑ पशुऽभ्यः॑। मि॒त्रः॒। स॒त्यः। वरु॑णः। धर्म॑पतीना॒मिति॒ धर्म॑ऽपतीनाम् ॥३९॥
स्वर रहित मन्त्र
सविता त्वा सवानाँ सुवतामग्निर्गृहपतीनाँ सोमो वनस्पतीनाम् । बृहस्पतिर्वाच ऽइन्द्रो ज्यैष्ठ्याय रुद्रः पशुभ्यो मित्रः सत्यो वरुणो धर्मपतीनाम् ॥
स्वर रहित पद पाठ
सविता। त्वा। सवानाम्। सुवताम्। अग्निः। गृहपतीनामिति गृहऽपतीनाम्। सोमः। वनस्पतीनाम्। बृहस्पतिः। वाचे। इन्द्रः। ज्यैष्ठ्याय। रुद्रः। पशुभ्य इति पशुऽभ्यः। मित्रः। सत्यः। वरुणः। धर्मपतीनामिति धर्मऽपतीनाम्॥३९॥
विषय - सभासदांनी राजाला कोणकोणत्या बाबतीत प्रेरणा द्यावी याविषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे सभापती राजा, आपण (सवानाम्) ऐश्वर्यप्राप्तीसाठी (सविता) सूर्याप्रमाणे प्रेरक आहात. (गृहपतीनाम्) गृहस्थजनांसाठी (अग्नि:) अग्नीप्रमाणे उपकारक आहात. (वनस्पतीनाम्) पिप्पली आदी वनस्पतीमध्ये (सोम:) सोमवल्लीप्रमाणे श्रेष्ठ गुणकारक आहात. (धर्म्मपत्तीनाम्) धर्माचे पालन करणार्यापैकीं (सत्य्) श्रेष्ठ सज्जनांप्रमाणे तसेच (वरूण) सद्गुणयुक्त आणि (मित्र:) मित्राप्रमाणे साहाय्यकारी आहात. (वाचे) वेदवाणीसाठी (बृहस्पति:) महाविद्वानाप्रमाणे श्रेष्ठ विद्वान आहात (न्यैष्ठत्राय) श्रेष्ठतेमधे (इन्द्र:) परमैश्वर्यवान मनुष्याप्रमाणे आणि (पशुभ्य:) गौ आदी पशुंकरिता (रुद्र:) शुद्ध वायुमंडळासारखे प्राणदायक आहात. अशा आपल्यासारख्या (त्वा) धर्मात्मा, सत्यवादी, विद्वान आणि धर्माने प्रजेचे रक्षण-पालन करणार्या सभापतीला (आम्ही प्रजानन) रक्षणासाठी (सुवताम्) प्रेरणा देत वा आवाहन करीत आहोत. (अथवा आपणांस जे जे जन असे सर्व गुण देणारे असतील, त्या सर्वांना विनंती करीत आहोत की त्यांनी आपापले ते सद्गुण आपणांस द्यावेत.) ॥39॥
भावार्थ - भावार्थ - हे राजन्, जे जे लोक आपणांस अधर्मापासून दूर ठेऊन धर्मानुष्ठानासाठी प्रेरित करीत असतील, आपण त्यांचाच संग करा, इतरांचा नको. ॥39॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal