अथर्ववेद - काण्ड 5/ सूक्त 20/ मन्त्र 12
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - वानस्पत्यो दुन्दुभिः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - शत्रुसेनात्रासन सूक्त
अ॑च्युत॒च्युत्स॒मदो॒ गमि॑ष्ठो॒ मृधो॒ जेता॑ पुरए॒तायो॒ध्यः। इन्द्रे॑ण गु॒प्तो वि॒दथा॑ निचिक्यद्धृ॒द्द्योत॑नो द्विष॒तां या॑हि॒ शीभ॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठअ॒च्यु॒त॒ऽच्युत् । स॒ऽमद॑: । गमि॑ष्ठ: । मृध॑: । जेता॑ । पु॒र॒:ऽए॒ता । अ॒यो॒ध्य: । इन्द्रे॑ण । गु॒प्त: । वि॒दथा॑ । नि॒ऽचिक्य॑त । हृ॒त्ऽद्योत॑न: । द्वि॒ष॒ताम् । या॒हि॒ । शीभ॑म् ॥२०.१२॥
स्वर रहित मन्त्र
अच्युतच्युत्समदो गमिष्ठो मृधो जेता पुरएतायोध्यः। इन्द्रेण गुप्तो विदथा निचिक्यद्धृद्द्योतनो द्विषतां याहि शीभम् ॥
स्वर रहित पद पाठअच्युतऽच्युत् । सऽमद: । गमिष्ठ: । मृध: । जेता । पुर:ऽएता । अयोध्य: । इन्द्रेण । गुप्त: । विदथा । निऽचिक्यत । हृत्ऽद्योतन: । द्विषताम् । याहि । शीभम् ॥२०.१२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 5; सूक्त » 20; मन्त्र » 12
भाषार्थ -
(अच्युतच्युत) च्युत न होनेवाले [ शत्रु सेनानी] को च्युत करने वाला, (समदः) मोद-प्रमोदवाला, (गमिष्ठः) शत्रु की ओर जानेवाला, (मृधः जेता) संग्राम का जीतनेवाला, (पुर एता ) आगे-आगे जानेवाला, (अयोध्य:) जिसके साथ युद्ध नहीं किया जा सकता, (इन्द्रेण गुप्तः) सम्राट् द्वारा सुरक्षित, (विदथा नीचिक्यत्) शत्रु की गोष्ठियों का जाननेवाला, (द्विषताम्) द्वेषियों के (हृदद्योतनः ) हृदयों को शोकाग्नि द्वारा जलानेवाला तू (शोभम् ) शीघ्र (याहि) संग्रामभूमि में जा।
टिप्पणी -
[मृधः संग्रामनाम (निघं० २।१७)।]