English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 107/ मन्त्र 4
सूक्त - बृहद्दिवोऽथर्वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त-१०७
तदिदा॑स॒ भुव॑नेषु॒ ज्येष्ठं॒ यतो॑ ज॒ज्ञ उ॒ग्रस्त्वे॒षनृ॑म्णः। स॒द्यो ज॑ज्ञा॒नो नि रि॑णाति॒ शत्रू॒ननु॒ यदे॑नं॒ मद॑न्ति॒ विश्व॒ ऊमाः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठतत् । इत् । आ॒स॒ । भुव॑नेषु । ज्येष्ठ॑म् । यत॑: । ज॒ज्ञे । उ॒ग्र: । त्वे॒षऽनृ॑म्ण: ॥ स॒द्य: । ज॒ज्ञा॒न: । नि । रि॒णा॒ति॒ । शत्रू॑न् । अनु॑ । यत् । ए॒न॒म् । मद॑न्ति । विश्वे॑ । ऊमा॑: ॥१०७.४॥
स्वर रहित मन्त्र
तदिदास भुवनेषु ज्येष्ठं यतो जज्ञ उग्रस्त्वेषनृम्णः। सद्यो जज्ञानो नि रिणाति शत्रूननु यदेनं मदन्ति विश्व ऊमाः ॥
स्वर रहित पद पाठतत् । इत् । आस । भुवनेषु । ज्येष्ठम् । यत: । जज्ञे । उग्र: । त्वेषऽनृम्ण: ॥ सद्य: । जज्ञान: । नि । रिणाति । शत्रून् । अनु । यत् । एनम् । मदन्ति । विश्वे । ऊमा: ॥१०७.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 107; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - ১-১২ পরমেশ্বরগুণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(তৎ) বিস্তীর্ণ ব্রহ্ম (ইৎ) ই (ভুবনেষু) লোক সমূহের ভেতর (জ্যেষ্ঠম্) সবথেকে উত্তম ও সবথেকে বড়ো (আস) প্রকাশমান হয়েছেন। (যতঃ) যে ব্রহ্ম থেকে (উগ্রঃ) তেজস্বী (ত্বেষনৃম্ণঃ) তেজোময় বল বা ধনবান পুরুষ (জজ্ঞে) প্রকট হয়েছে। (সদ্যঃ) শীঘ্র (জজ্ঞানঃ) প্রকট হয়ে (শত্রূন্) পতিতকারী বিঘ্ন-সমূহ (নি রিণাতি) নাশ করেন। (যৎ) যার ফলে (এনম্ অনু) এই [পরমাত্মার] পেছনে পেছনে (বিশ্বে) সব (ঊমাঃ) পরস্পর রক্ষক মনুষ্য (মদন্তি) হর্ষিত হয় ॥৪॥
भावार्थ - আদি কারণ পরমাত্মার উপাসনার মাধ্যমে মনুষ্য বীর হয়ে শত্রুদের হনন করে যার ফলে সমস্ত মনুষ্য প্রসন্ন হয়। সেই জগদীশ্বরের উপাসনা সব মনুষ্য করুক ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें