अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 70/ मन्त्र 4
अ॑नव॒द्यैर॒भिद्यु॑भिर्म॒खः सह॑स्वदर्चति। ग॒णैरिन्द्र॑स्य॒ काम्यैः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठअ॒न॒व॒द्यै: । अ॒भिद्यु॑ऽभिर: । म॒ख: । सह॑स्वत् । अ॒र्च॒ति॒ ॥ ग॒णै: । इन्द्र॑स्य । काम्यै॑: ॥७०.४॥
स्वर रहित मन्त्र
अनवद्यैरभिद्युभिर्मखः सहस्वदर्चति। गणैरिन्द्रस्य काम्यैः ॥
स्वर रहित पद पाठअनवद्यै: । अभिद्युऽभिर: । मख: । सहस्वत् । अर्चति ॥ गणै: । इन्द्रस्य । काम्यै: ॥७०.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 70; मन्त्र » 4
विषय - राजा परमेश्वर।
भावार्थ -
(अनवद्यैः) दोषरहित, अनिन्दित, (अभिद्युभिः) तेजों से उज्ज्वल, (काम्यैः) कान्तिमान् (गणैः) समूहों से ही (मखः) संग्राम भी स्वयं (सहस्वत्) बलशाली (इन्द्रस्य) सेनापति या राजा की (अर्चति) पूजा करता उसे मान की वृद्धि करता है।
परमेश्वरपक्ष में—(मखः) यज्ञ, (अभिद्युभिः) उज्ज्वल, (अनवद्यैः) अनिन्दनीय, (काम्यैः) कामना योग्य (गणैः) मरुत्-गण, या विद्वान् पुरुषों द्वारा (सहस्वत् इन्द्रस्य अर्चति) शक्तिमान् परमेश्वर की पूजा करता है। अर्थात् यज्ञ में विद्वान्गण परमेश्वर की ही उपासना करते हैं।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषिः—मधुच्छन्दाः। देवता—१,२,६-२० इन्द्रमरुतः, ३-५ मरुतः॥ छन्दः—गायत्री॥
इस भाष्य को एडिट करें