यजुर्वेद - अध्याय 26/ मन्त्र 23
ऋषिः - मेधातिथिर्ऋषिः
देवता - विद्वान् देवता
छन्दः - भुरिक् पङ्क्तिः
स्वरः - पञ्चमः
2
तवा॒यꣳ सोम॒स्त्वमेह्य॒र्वाङ् श॑श्वत्त॒मꣳ सु॒मना॑ऽअ॒स्य पा॑हि।अ॒स्मिन् य॒ज्ञे ब॒र्हिष्या नि॒षद्या॑ दधि॒ष्वेमं ज॒ठर॒ऽइन्दु॑मिन्द्र॥२३॥
स्वर सहित पद पाठतव॑। अ॒यम्। सोमः॑। त्वम्। आ। इ॒हि॒। अ॒र्वाङ्। श॒श्व॒त्त॒ममिति॑ शश्वत्ऽत॒मम्। सु॒मना॒ इति॑ सु॒ऽमनाः॑। अ॒स्य। पा॒हि॒। अ॒स्मिन्। य॒ज्ञे। ब॒र्हिषि॑। आ। नि॒षद्य॑। नि॒सद्येति॑ नि॒ऽसद्य॑। द॒धि॒ष्व। इ॒मम्। ज॒ठरे॑। इन्दु॑म्। इ॒न्द्र॒ ॥२३ ॥
स्वर रहित मन्त्र
तवायँ सोमस्त्वमेह्यर्वाङ्छश्वत्तमँ सुमनाऽअस्य पाहि । अस्मिन्यज्ञे बर्हिष्या निषद्या दधिष्वेमञ्जठर इन्दुमिन्द्र ॥
स्वर रहित पद पाठ
तव। अयम्। सोमः। त्वम्। आ। इहि। अर्वाङ्। शश्वत्तममिति शश्वत्ऽतमम्। सुमना इति सुऽमनाः। अस्य। पाहि। अस्मिन्। यज्ञे। बर्हिषि। आ। निषद्य। निसद्येति निऽसद्य। दधिष्व। इमम्। जठरे। इन्दुम्। इन्द्र॥२३॥
विषय - पुनश्च, त्याच विषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे (इन्द्र) परम ऐश्वर्याची कामना करणारे विद्वान महोदय, (तव) आपला (अयम्) हा जो (सोमः) ऐश्वर्य प्राप्तीचा योग वा सामर्थ्य आहे, त्यात वा त्याद्वारे (त्वम्) आपण (आ, इहि) यशस्वी व्हा (ऐश्वर्य प्राप्त करा) (सुमनाः) धार्मिक कार्यात प्रसन्नमनाने रममाण यशस्वी व्हा (ऐश्वर्य प्राप्त करा) (सुमनाः) धार्मिक कार्यात प्रसन्नमनाने रममाण होणारे आपण (अर्वाङ्) समोर उपस्थित (अस्य) या स्व आत्म्याच्या (शश्वत्तमम्) अनादित्व विेयाचे (पाहि) रक्षण करा. (आत्म्याचे अनादि स्वरूप पूर्णपणे जाणून घ्या.) (अस्मिन्) या (बर्हिषि) उत्तम (यज्ञे) प्राप्तव्य व्यवहारामधे (निषध) निरंतर स्थिर राहून (आत्मस्वरूप ओळखणे हे सर्वश्रेष्ठ कार्य आहे आणि आपण तो शोध घ्या) (याच बरोबर प्रकृती उत्तम ठेवण्यासाठी) (जठर) पोटात (इमम्) या (इन्दुम्) रोगनाशक औषधींचा रसाचे (आ, दधिष्व) धारण करा (हा जठराग्नीप्रदीप्तक औषधरस प्या) ॥23॥
भावार्थ - भावार्थ - विद्वज्जनांचे कर्तव्य आहे की त्यांनी सदा सर्व लोकांपर्यंत स्वतः जावे आणि प्रसन्नचित्त होऊन त्यांना सनातन वैदिक धर्माचा आणि विज्ञानाचा उपदेश करावा, तसेच पथ्य आणि हितकर भोजन करीत नेहमी पुरूषार्थ-परिश्रमात प्रवृत्त असावे ॥23॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal