Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 30
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 30/ मन्त्र 5
    ऋषिः - नारायण ऋषिः देवता - परमेश्वरो देवता छन्दः - स्वराडतिशक्वरी स्वरः - पञ्चमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    ब्रह्म॑णे ब्राह्म॒णं क्ष॒त्राय॑ राज॒न्यं म॒रुद्भ्यो॒ वैश्यं॒ तप॑से॒ शू॒द्रं तम॑से॒ तस्क॑रं नार॒काय॑ वीर॒हणं॑ पा॒प्मने॑ क्ली॒बमा॑क्र॒याया॑ऽअयो॒गूं कामा॑य पुँश्च॒लूमति॑क्रुष्टाय माग॒धम्॥५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    ब्रह्म॒णे। ब्रा॒ह्म॒णम्। क्ष॒त्राय॑। रा॒ज॒न्य᳖म्। म॒रुद्भ्य॒ इति॑ म॒रुद्ऽभ्यः॑। वैश्य॑म्। तप॑से। शू॒द्रम्। तम॑से। तस्क॑रम्। ना॒र॒काय॑। वी॒र॒हणाम्। वी॒र॒हन॒मिति॑ वीर॒ऽहन॑म्। पा॒प्मने॑। क्ली॒बम्। आ॒क्र॒याया॒ इत्या॑ऽऽक्र॒यायै॑। अ॒यो॒गूम्। कामा॑य। पुं॒श्च॒लूम्। अति॑क्रुष्टा॒येत्यति॑ऽक्रुष्टाय। मा॒ग॒धम् ॥५ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    ब्रह्मणे ब्राह्मणङ्क्षत्राय राजन्यम्मरुद्भ्यो वैश्यन्तपसे शूद्रन्तमसे तस्करन्नारकाय वीरहणम्पाप्मने क्लीबमाक्रयायाऽअयोगूङ्कामाय पुँश्चलूमतिक्रुष्टाय मागधम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    ब्रह्मणे। ब्राह्मणम्। क्षत्राय। राजन्यम्। मरुद्भ्य इति मरुद्ऽभ्यः। वैश्यम्। तपसे। शूद्रम्। तमसे। तस्करम्। नारकाय। वीरहणाम्। वीरहनमिति वीरऽहनम्। पाप्मने। क्लीबम्। आक्रयाया इत्याऽऽक्रयायै। अयोगूम्। कामाय। पुंश्चलूम्। अतिक्रुष्टायेत्यतिऽक्रुष्टाय। मागधम्॥५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 30; मन्त्र » 5
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे परमेश्‍वरा अथवा हे राजन् या जगात (ब्रह्मणे) वेद आणि ईश्‍वराच्या ज्ञानाचा प्रकार करण्यासाठी आपण (ब्राह्मणम्) वेदज्ञाता व ईश्‍वर-उपासक जन (उत्पन्न करा) (क्षत्रिय) राज्य-स्थापना आणि राज्यरक्षणासाठी (राजन्यम्) क्षत्रिय आणि (मरुद्भ्यः) पशू आदी प्रजेसाठी (वैश्यम्) प्रजेत कीर्तीमान मनुष्य (उत्पन्न करा) (तपसे) कष्ट आणि दुःख सहन करीत सेवा करण्यासाठी (शूद्रम्) प्रेमाने सेवा करणारे आरि शुद्ध-स्वच्छता करणारे शुद्र (उत्पन्नकरा) (नारकाय) दुःख बंधनात टाकणार्‍या कारागारात (तस्करम्) चोराला बंदिस्त करा. (वीरहणम्) वीरांची हत्या करणार्‍या (पाप्मने) पापी व्यक्तीसाठी (क्लीबम्) नपुंसकाला (बंधनात ठेवा वा त्याला नपुंसक करा) (आक्रयायै) ज्याला भीतीमुळे लोक पळापळी करतात, अशा हिंसक मनुष्याला (अयोगूम्) लोखंडाचे विशिष्ट हत्यार घेऊन चालणार्‍या त्या हिंसक माणसाला (आमच्यापासून कुठे तरी दूर पाठवा) (कामाय) विषयसेवन करणार्‍या कामुक (पुंश्‍चलूम्) पुरूषांसह व्यभिचारात प्रवृत्त अशा व्यभिचारिणी स्त्रीला (दूर पाठवा) आणि (अतिक्रुष्टाय) लोकांची वा सज्जनांची व्यर्थ निंदा करणार्‍या (मागधम्) भाट वा चारण मनुष्याला (आमच्यापासून कुठे तरी दूर पाठवा) ॥5॥

    भावार्थ - भावार्थ - हे राजन्, ज्याप्रमाणे परमेश्‍वर या जगात परोपकारासाठी सर्व आवश्यक पदार्थ उत्पन्न करतो आणि दोषपूर्ण पदार्थ वा मानसिक दोष दूर करतो, तसे आपणही या राज्यात सज्जनांची उन्नती करा, दुष्टांना हाकलून द्या, त्यांना दंड करा, ताडन करा की ज्यामुळे प्रजेची शुभगुणांकडे प्रवृत्ती होईल व दुर्व्यसनांपासून प्रजाजन दूर राहतील. ॥5॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top