Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 30
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 30/ मन्त्र 9
    ऋषिः - नारायण ऋषिः देवता - विद्वान् देवता छन्दः - भुरिगत्यष्टिः स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    स॒न्धये॑ जा॒रं गे॒हायो॑पप॒तिमार्त्यै॒ परि॑वित्तं॒ निर्ऋ॑त्यै परिविविदा॒नमरा॑द्ध्याऽ एदिधिषुः प॒तिं निष्कृ॑त्यै पेशस्का॒री सं॒ज्ञाना॑य स्मरका॒रीं प्र॑का॒मोद्या॑योप॒सदं॒ वर्णा॑यानु॒रुधं॒ बला॑योप॒दाम्॥९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    स॒न्धय॒ इति॑ स॒म्ऽधये॑। जा॒रम्। गे॒हाय॑। उ॒प॒प॒तिमित्यु॑पऽप॒तिम्। आर्त्या॒ऽऽइत्याऽऋ॑त्यै। परि॑वित्त॒मिति॒ परि॑ऽवित्तम्। निर्ऋ॑त्या॒ इति॒ निःऽऋ॑त्यै। प॒रि॒वि॒वि॒दा॒नमिति॑ परिऽविविदा॒नम्। अरा॑ध्यै। ए॒दि॒धि॒षुः॒प॒तिमित्यो॑दिधिषुःऽ प॒तिम्। निष्कृ॑त्यै। निःकृ॑त्या॒ इति॒ निःकृ॑त्यै। पे॒श॒स्का॒रीम्। पे॒शः॒का॒रीमिति॑ पेशःका॒रीम्। सं॒ज्ञाना॒येति॑ स॒म्ऽज्ञाना॑य। स्म॒र॒का॒रीमिति॑ स्मरऽका॒रीम्। प्र॒का॒मोद्या॒येति॑ प्रकाम॒ऽउद्या॑य। उ॒प॒सद॒मित्यु॑प॒ऽसद॑म्। वर्णा॑य। अ॒नु॒रुध॒मित्य॑नु॒ऽरुध॑म्। बला॑य। उ॒प॒दामित्यु॑प॒ऽदाम् ॥९ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    सन्धये जारङ्गेहायोपपतिमार्त्यै परिवित्तन्निरृत्यै परिविविदानमराद्धयाऽएदिधिषुःतिन्निष्कृत्यै पेशस्कारीँ सञ्ज्ञानाय स्मरकारीम्प्रकामोद्यायोपसदँवर्णायानुरुधम्बलायोपदाम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सन्धय इति सम्ऽधये। जारम्। गेहाय। उपपतिमित्युपऽपतिम्। आर्त्याऽऽइत्याऽऋत्यै। परिवित्तमिति परिऽवित्तम्। निर्ऋत्या इति निःऽऋत्यै। परिविविदानमिति परिऽविविदानम्। अराध्यै। एदिधिषुःपतिमित्योदिधिषुःऽ पतिम्। निष्कृत्यै। निःकृत्या इति निःकृत्यै। पेशस्कारीम्। पेशःकारीमिति पेशःकारीम्। संज्ञानायेति सम्ऽज्ञानाय। स्मरकारीमिति स्मरऽकारीम्। प्रकामोद्यायेति प्रकामऽउद्याय। उपसदमित्युपऽसदम्। वर्णाय। अनुरुधमित्यनुऽरुधम्। बलाय। उपदामित्युपऽदाम्॥९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 30; मन्त्र » 9
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे जगदीश्‍वर वा हे राजन आपण (सन्धये) परस्त्रीगमनाकरितां आसुसलेल्या (जारम्) व्यभिचारी व्यक्तीला (त्या कर्मापासून परावृत्त करा) (गेहाय) गृहपत्नीच्या समागमासाठी प्रवृत्त (उपपतिम्) व्यभिचारी मनुष्याला की जो स्त्रीचा पती जीवित असूनही त्या स्त्रीवर कुदृष्टि ठेवतो, त्याला (त्या वृत्तीपासून पृथक करा) (आर्त्यैः) कामवासनेमुळे अंध झालेल्या (परिवित्तम्) मोठा भाऊ की जो अविवाहित असून धाकट्या भावाच्या विवाहात काममूढ झाला आहे, (भावाच्या पत्नीवर कुदृष्टी ठेवतो आहे) अशा ज्येष्ठ भावाला (सद्बुद्धी द्या) (निऋत्यै) जमिनीसाठी (परिविविदानम्) ज्येष्ठ भावाला डावलून जो धाकटा भाऊ दायभाग म्हणजे पितृसंपत्ती बळकावू पाहत आहे (त्या भावाला (तसे करण्यापासून परावृत्त करा) (अराध्यै) अविद्यमान संपत्तीला विद्यमान दाखवून कपट करण्यासाठी प्रवृत्त (एदिधिषुः षतिम्) ज्येष्ठ पुत्री विवाह होण्याआधीच धाकटी पुत्रीच्या पतीला (तसे दुष्कर्म करण्यापासून ऐका) (निष्कृत्य) प्रायश्चित्तासाठी प्रवृत्त (पेशस्कारीम्) श्रृंगार विशेष करून जी व्यभिचारिणी लोकांना मोहवीत होती, तिला पुन्हा ते दुराचार करण्यापासून परावृत्त करा.) (सम्, ज्ञानाय)-कमादेव जागृत करण्यासाठी प्रवृत्त झालेल्या माणसासाठी (स्मरकारीम्) कामदेव शांत करण्याची व्यवस्था करणार्‍या दूतीला (त्या घृणित कार्यापासून परावृत्त करा) (प्रकामोद्याय) उत्कृष्ट कार्य करणार्‍या व्यक्तीपासून (उपसदम्) आळशी वा निराश माणसाला दूर करा. (वर्णाय) नवीन उद्यम करणार्‍या उत्साही व्यक्तीपासून (अनुरूधम्) त्याला मागे ओढणार्‍या निराशावादी माणसाला पृथक करा आणि (बलाय) शक्ती वा आपले सामर्थ्य वाढविण्यासाठी धडपडणार्‍या व्यक्तीपासून (उपदाम्) भेटवस्तू वा लाच सारखी प्रलोभनें दूर ठेवा ॥9॥

    भावार्थ - भावार्थ - हे राजन् जसा परमेश्‍वर जार आदी दुष्टजनांना दंडित करतो, तसे आपणही करा, तसेच ज्याप्रमाणे ईश्‍वर पाप करण्यापासून दूर जाऊ इच्छिणार्‍यांवर कृपा करतो तसे आपणही धार्मिकजनांवर अनुग्रह करा. ॥9॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top