Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 30
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 30/ मन्त्र 18
    ऋषिः - नारायण ऋषिः देवता - राजेश्वरौ देवते छन्दः - निचृत्प्रकृतिः स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    अ॒क्ष॒रा॒जाय॑ कित॒वं कृ॒ताया॑दिनवद॒र्शं त्रेता॑यै क॒ल्पिनं॑ द्वा॒परा॑याधिक॒ल्पिन॑मास्क॒न्दाय॑ सभास्था॒णुं मृ॒त्यवे॑ गोव्य॒च्छमन्त॑काय गोघा॒तं क्षु॒धे यो गां वि॑कृ॒न्तन्तं॒ भिक्ष॑माणऽउप॒ तिष्ठ॑ति दुष्कृ॒ताय॒ चर॑काचार्यं पा॒प्मने॑ सैल॒गम्॥१८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अ॒क्ष॒रा॒जायेत्य॑क्षऽरा॒जाय॑। कि॒त॒वम्। कृ॒ताय॑। आ॒दि॒न॒व॒द॒र्शमित्या॑दिनवऽद॒र्शम्। त्रैता॑यै। क॒ल्पिन॑म्। द्वा॒परा॑य। अ॒धि॒क॒ल्पिन॒मित्य॑धिऽक॒ल्पिन॑म्। आ॒स्क॒न्दायेत्या॑ऽस्क॒न्दाय॑। स॒भा॒स्था॒णुमिति॑ सभाऽस्था॒णुम्। मृ॒त्यवे॑। गो॒व्य॒च्छमिति॑ गोऽव्य॒च्छम्। अन्त॑काय। गो॒घा॒तमिति॑ गोऽघा॒तम्। क्षु॒धे। यः। गाम्। वि॒कृ॒न्तन्त॒मिति॑ विऽकृ॒न्तन्त॑म्। भिक्ष॑माणः। उ॒प॒तिष्ठ॒तीत्यु॑प॒ऽतिष्ठ॑ति। दु॒ष्कृ॒ताय॑। दुः॒कृ॒तायेति॑ दुःऽकृ॒ताय॑। चर॑काचार्य्य॒मिति॒ चर॑कऽआचार्य्यम्। पा॒प्मने॑। सै॒ल॒गम् ॥१८ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    अक्षराजाय कितवङ्कृतायादिनवदर्शन्त्रेतायै कल्पिनन्द्वापरायाधिकल्पिनमास्कन्दाय सभास्थाणुम्मृत्यवे गोव्यच्छमन्तकाय गोघातङ्क्षुधे यो गाँविकृन्तन्तम्भिक्षमाणऽउपतिष्ठति दुष्कृताय चरकाचार्यं पाप्मने सैलगम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    अक्षराजायेत्यक्षऽराजाय। कितवम्। कृताय। आदिनवदर्शमित्यादिनवऽदर्शम्। त्रैतायै। कल्पिनम्। द्वापराय। अधिकपिल्पनमित्यधिऽकल्पिनम्। आस्कन्दायेत्याऽस्कन्दाय। सभास्थाणुमिति सभाऽस्थाणुम्। मृत्यवे। गोव्यच्छमिति गोऽव्यच्छम्। अन्तकाय। गोघातमिति गोऽघातम्। क्षुधे। यः। गाम्। विकृन्तन्तमिति विऽकृन्तन्तम्। भिक्षमाणः। उपतिष्ठतीत्युपऽतिष्ठति। दुष्कृताय। दुःकृतायेति दुःऽकृताय। चरकाचार्य्यमिति चरकऽआचार्य्यम्। पाप्मने। सैलगम्॥१८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 30; मन्त्र » 18
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे जगदीश्‍वर वा हे राजन्, आपण (अक्षराजाय) जुगार खेळणार्‍या लोकांच्या प्रधान व्यक्ती पासून (कितवम्) जुगार खेळणार्‍या लोकांना (दूर करा) (मृत्यवे) मारणे वा वध करणार्‍या लोकांपासून (गोव्यच्छम्) गायीविषयी दुष्ट कर्म करणार्‍याला (दूर करा, कारण वध कर्माविषयी गौवध फार मोठे दुष्कर्म आहे) (अन्तकाय) विनाशापासून (विनाशवृत्ती वा हिंसावृत्तीपासून) (गोघातम्) गौघातकाला आणि (क्षुधे) भुकेसाठी (यः) जा (गाम्) गायीला (विकृन्ततम्) मारतो, (त्याला त्या अपकर्मापासून दूर करा) (भिक्षमाणः) जो भीक मागत (उपतिष्ठति) जवळ येऊन उभा राहतो (वा भीक मागत फिरतो) (त्याला ते हीन कर्म सोडायला लावा) (दुष्कृताय) दुष्टचरणाकडे ??? असलेल्या (चरकाचार्य्यम्) भक्षण करणार्‍यांच्या गुरूपासून (शिष्यांना दूर ठेवा) आणि (पाप्मने) पापी मनुष्यापासून (सैलगम्) दुष्टाच्या पुत्राला (दूर ठेवा) (कृताय) कर्म केलेल्या व्यक्तीसाठी (आदिन व दर्शनम्) जो सदा नवनवीनची कामना करतो, त्याला उत्पन्न करा. (कारण तो कर्मवीराला कर्माकडे उद्योगाकडे प्रवृत्त करील (त्रेतायै) तीन होण्यासाठी वृद्धी व विकासासाठी (कल्पिनम्) प्रशंसनीय सामर्थ्यवान व्यक्ती (उत्पन्न करा वा निर्माण करा) (द्वापराय) दोन संबंधी असलेल्या व्यक्तीसाठी (अधिकल्पिनम्) अत्यधिक सामर्थ्य असलेला आणि (आस्कन्दाय) चांगल्याप्रकारे शोषण करण्यासाठी (सभास्थाणम्) सभेमधे स्थायीपणे राहणारा मनुष्य हे ईश्‍वर, उत्पन्न करा आणि हे राजन्, निर्माण करा. ॥18॥

    भावार्थ - भावार्थ - जे लोक ज्योतिषी (गणित ज्योतिषी) आदी सत्याचरण करणार्‍या लोकांचा सत्कार-सम्मान करतात आणि दुष्टाचारी गोघातक आदींना दंडित करतात, तेच राज्यशासन करण्यात समर्थ होतात. ॥18॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top