Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 38/ मन्त्र 27
    ऋषिः - दीर्घतमा ऋषिः देवता - यज्ञो देवता छन्दः - पङ्क्तिः स्वरः - पञ्चमः
    2

    मयि॒ त्यदि॑न्द्रि॒यं बृ॒हन्मयि॒ दक्षो॒ मयि॒ क्रतुः॑।घ॒र्मस्त्रि॒शुग्वि रा॑जति वि॒राजा॒ ज्योति॑षा स॒ह ब्रह्म॑णा॒ तेज॑सा स॒ह॥२७॥

    स्वर सहित पद पाठ

    मयि॑। त्यत्। इ॒न्द्रि॒यम्। बृ॒हत्। मयि॑। दक्षः॑। मयि॑। क्रतुः॑ ॥ घ॒र्मः। त्रि॒शुगिति॑ त्रि॒ऽशुक्। वि। रा॒ज॒ति॒। वि॒राजेति॑ वि॒ऽराजा॑। ज्योति॑षा। स॒ह। ब्रह्म॑णा। तेज॑सा। स॒ह ॥२७ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    मयि त्यदिन्द्रियम्बृहन्मयि दक्षो मयि क्रतुः । घर्मस्त्रिशुग्वि राजति विराजा ज्योतिषा सह ब्रह्मणा तेजसा सह ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    मयि। त्यत्। इन्द्रियम्। बृहत्। मयि। दक्षः। मयि। क्रतुः॥ घर्मः। त्रिशुगिति त्रिऽशुक्। वि। राजति। विराजेति विऽराजा। ज्योतिषा। सह। ब्रह्मणा। तेजसा। सह॥२७॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 38; मन्त्र » 27
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यानो, ज्याप्रमाणे (विराजा) विशेषत्वाने प्रकाश देणाऱ्या (ज्योतिषा) प्रदीप्त ज्योती (सह) (त्रिशुक्) कोमल, मध्यम आणि तीव्र दीप्ती असणारा (घर्मः) प्रतापी अग्नी अथवा यज्ञ (या जगात) (विराजति) विशेष शोभा प्राप्त आहे, (सर्वत्र सुशोभित होत आहे) त्याप्रमाणे (मयि) माझ्या (एका याज्ञिकाच्या वा उपासकाच्या) जीवात्म्यामधे (बृहत्) महान (त्यत्) त्या (इद्रियम्) मन आदी इन्द्रियांमधे (मयि) माझ्यात (दक्षः) बळ आणि (मयि) माझ्यात (ऋतुः) बुद्धी अथवा कर्म विशेषत्वाने प्रकाशित होत आहेत (याज्ञिक मनुष्य जगात आपल्या जितेंद्रियत्वाने शक्ती, बुद्धी आणि कर्माने विशेषत्वाने वेगळेपणाने सर्वाच्या लक्षात येतो). हे मनुष्यानो, माझ्याप्रमाणे तुम्हीही आपले व्यक्तिमत्व विशेषत्वाने प्रकाशित करा. ॥27॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हे मनुष्यानो, जसा विद्युत, अग्नी आणि सूर्य या तीन रूपाचा प्रकाश त्या जगाला प्रकाशित करीत आहे, तद्वत उत्तम बळ, कर्म, बुद्धी, धर्ममार्गाने संचत धन विजित इंद्रियें, या सर्वांमुळे जीवन उजळून निघते आणि सर्वत्र सुख नांदते. ॥27॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top