Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 38/ मन्त्र 5
    ऋषिः - दीर्घतमा ऋषिः देवता - वाग्देवता छन्दः - निचृदतिजगती स्वरः - निषादः
    2

    यस्ते॒ स्तनः॑ शश॒यो यो म॑यो॒भूर्यो र॑त्न॒धा व॑सु॒विद्यः सु॒दत्रः॑।येन॒ विश्वा॒ पुष्य॑सि॒ वार्य्या॑णि॒ सर॑स्वति॒ तमि॒ह धात॑वेऽकः।उ॒र्वन्तरि॑क्ष॒मन्वे॑मि॥५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यः। ते॒। स्तनः॑। श॒श॒यः। यः। म॒यो॒भूरिति॑ मयः॒ऽभूः। यः॒। र॒त्न॒धा इति॑ रत्न॒ऽधाः। व॒सु॒विदिति॑ वसु॒ऽवित्। यः। सु॒दत्र॒ इति॑ सु॒ऽदत्रः॑ ॥ येन॑। विश्वा॑। पुष्य॑सि। वार्य्या॑णि। सर॑स्वति। तम्। इ॒ह। धात॑वे। अ॒क॒रित्य॑कः। उ॒रु। अ॒न्तरि॑क्षम्। अनु॑। ए॒मि॒ ॥५ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यस्ते स्तनः शशयो यो मयोभूर्या रत्नधा वसुविद्यः सुदत्रः । येन विश्वा पुष्यसि वार्याणि सरस्वत्तमिह धातवे कः । उर्वन्तरिक्षमन्वेमि ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    यः। ते। स्तनः। शशयः। यः। मयोभूरिति मयःऽभूः। यः। रत्नधा इति रत्नऽधाः। वसुविदिति वसुऽवित्। यः। सुदत्र इति सुऽदत्रः॥ येन। विश्वा। पुष्यसि। वार्य्याणि। सरस्वति। तम्। इह। धातवे। अकरित्यकः। उरु। अन्तरिक्षम्। अनु। एमि॥५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 38; मन्त्र » 5
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे (सरस्वति) अति विज्ञानवती स्त्री, (घरातील सून) (ते) तुझ्या (शशयः) शिशूच्या जीवनाचे आधार (यः) हे जे (स्तनः) दुग्धधारावर्षक स्तन आहेत, आणि (यः) जो (मयोभः) सुखदायक पती आहे, तो (रत्नधाः) उत्तम गुणधारक असून (वसुवित्) धनसंपदा जवळ बाळगणारा आहे, तसेच (यः) तो (सुदत्रः) शुभदान देणारा देखील आहे. (येन) ज्या पतीच्या आश्रयामुळे तुझ्या घरासाठी (विश्‍वा) सर्व (वार्य्याणि) आवश्यक पदार्थ येतात (व त्याद्वारे तू) सर्वांना पोषण देतेस (तत्) त्या पतीला तू (इह) या जगात वा या घरात (धातवे) बालकाच्या धारण-पोषणासाठी अथवा त्याला दुध पाजविण्यासाठी (अकः) नियत कर (शिशूच्या पालन कार्यात पतीचाही सहभाग असावा) (घराची अशी सुंदर व्यवस्था पाहून) मी (घराचा ज्येष्ठ पुरुष-तुझा सासरा वा आजा सासरा) (उरु) मोठ्या समाधानाने (अन्तरिक्षम्) आकाशाचा (अन्वेमि) अनुगामी होईन. (मृत्यूस आनंदाने स्वीकारीन) ॥5॥

    भावार्थ - भावार्थ - घरात स्त्री नसेल, तर बालकांचे रक्षण-पालन आदी कामें कशी होणार? स्त्रीच्या स्वभाव आणि आचरणाने पुरूष प्रसन्न होत असेल आणि पुरूषाच्या स्वभाव व आचरण स्त्रीला आवडत असेल (दोघेही एकमेकावर प्रसन्न असतील) त्यानीच एकमेकाशी विवाह करावा (बे जोड वा बे मेल विवाह नको) ॥5॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top