शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (ईश्‍वर उपदेश देत आहे) हे मनुष्यानो, जो (हिरण्मयेन जोतिस्वरूप (पात्रेण) आणि सर्वांचा रक्षक असून (सत्यस्य) जो अविनाशी यथार्थ कारण आहे. ज्याद्वारे (अपिहितम्) हे सर्व आच्छादित आहे. (मुखम्) मुखाप्रमाणे उत्तम अंगाद्वारे (जसे तुम्ही) वाणी प्रकाशित करता, तसा) उत्तम वेदवाणीचा प्रकाश) (यः) जो करतो, (असौ) तो जो (आदित्ये) प्राणात वा सूर्यमंडळात व्याप्त (पुरुष) पूर्ण परमात्मा आहे (सः) तो (असौ) परोक्षरूप (अहम्) मी असून मीच (खम्) आकाशाप्रमाणे व्यापक असून (ब्रह्म) गुण, कर्म, स्वभाव यांदृष्टीने सर्वाहून अधिक आहे (ओ3म्) सर्वाचा रक्षक जो मी, त्याचे नांव (ओ3म्) ओ3म् आहे, असे जाणा ॥17॥

भावार्थ - भावार्थ - ईश्‍वर मनुष्यमात्रासाठी उपदेश देत आहे की हे मनुष्यानो, जो मी इथे (भूगोलावर) आहे, तोच मी अन्यत्र सूर्य आदी सर्व लोकांमधे आहे जो मी अन्य सूर्यादी स्थानात आहे, तोच व तसाच मी येथेही आहे. मी सर्वत्र परिपूर्ण भरलेला असून आकाशात व्यापक आहे माझ्यापासून कोण वेगळा वा दूर नाही आणि माझ्याहून कोणी महान नाही. मी सर्वांहून महान आहे. माझ्या सुलक्षणांनी संपन्न, मला पुत्रवत प्रिय प्राणांहून प्रिय असे माझे नाम ओ3म् आहे. जो कोणी प्रेमाने व सत्याचरणाद्वारे माझ्या आश्रयात येतो, मी अंतर्यामी असल्यामुळे त्याच्या अज्ञानाचा नाश करतो आणि त्याच्या आत्म्यात ज्ञान प्रकाशित करतो. त्याला शुभगुण, कर्म, स्वभावमय करून त्याच्यावर माझे सत्यावरण स्थिर करतो. योगाद्वारे विशेष ज्ञान देऊन त्याला सर्व दुःखापासून मुक्त करतो आणि त्यास मोक्षसुख प्रदान करतो ॥इति॥17॥

इस भाष्य को एडिट करें