English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 91/ मन्त्र 10
य॒दा वाज॒मस॑नद्वि॒श्वरू॑प॒मा द्याम॑रुक्ष॒दुत्त॑राणि॒ सद्म॑। बृह॒स्पतिं॒ वृष॑णं व॒र्धय॑न्तो॒ नाना॒ सन्तो॒ बिभ्र॑तो॒ ज्योति॑रा॒सा ॥
स्वर सहित पद पाठय॒दा । वाज॑म् । असनत् । वि॒श्वऽरूपम् । आ । द्याम् । अरु॑क्षत् । उत्ऽत॑राणि । सद्म ॥ बृह॒स्पति॑म् । वृष॑णम् । व॒र्धय॑न्त: । नाना॑ । सन्त: । बिभ्र॑त: । ज्योति॑: । आ॒सा ॥९१.१०॥
स्वर रहित मन्त्र
यदा वाजमसनद्विश्वरूपमा द्यामरुक्षदुत्तराणि सद्म। बृहस्पतिं वृषणं वर्धयन्तो नाना सन्तो बिभ्रतो ज्योतिरासा ॥
स्वर रहित पद पाठयदा । वाजम् । असनत् । विश्वऽरूपम् । आ । द्याम् । अरुक्षत् । उत्ऽतराणि । सद्म ॥ बृहस्पतिम् । वृषणम् । वर्धयन्त: । नाना । सन्त: । बिभ्रत: । ज्योति: । आसा ॥९१.१०॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 91; मन्त्र » 10
मन्त्र विषय - পরমাত্মগুণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(যদা) যখন প্রসিদ্ধ [পরমাত্মা] (বিশ্বরূপম্) সমস্ত সংসারকে রূপ/আকার প্রদায়ী (বাজম্) বল (অসনৎ) সেবন করেন/করলেন এবং (দ্যাম্) প্রকাশমান সূর্যকে এবং (উত্তরাণি) অধিক উত্তম (সদ্ম) লোক-সমূহকে (আ অরুক্ষৎ) আরোহিত করলেন। [তখন] সেই প্রসিদ্ধ (বৃষণম্) বলবান্ (বৃহস্পতিম্) বৃহস্পতিকে [বিশাল ব্রহ্মাণ্ডের স্বামী পরমাত্মাকে] (আসা) মুখ দিয়ে (নানা) বিবিধ প্রকারে (বর্ধয়ন্তঃ) স্তুতি গায়ন পূর্বক (সন্তাঃ) [ সৎপুরুষ (জ্যোতিঃ) জ্যোতি (বিভ্রতঃ) ধারণকারী [হয়েছে]॥১০॥
भावार्थ - যখন পরমাত্মা সূর্যাদি সমস্ত লোকসমূহ সৃজন করে নিজ সামর্থ্য প্রদর্শন করেন, তখন যোগীগণ সেই প্রসিদ্ধ জগদীশ্বরের স্তুতি গায়ন পূর্বক নিজ আত্মাকে প্রকাশযুক্ত করে ॥১০॥
इस भाष्य को एडिट करें