English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 91/ मन्त्र 3
हं॒सैरि॑व॒ सखि॑भि॒र्वाव॑दद्भिरश्म॒न्मया॑नि॒ नह॑ना॒ व्यस्य॑न्। बृह॒स्पति॑रभि॒कनि॑क्रद॒द्गा उ॒त प्रास्तौ॒दुच्च॑ वि॒द्वाँ अ॑गायत् ॥
स्वर सहित पद पाठहंसै:ऽइ॑व । सखि॑ऽभि: । वाव॑दत्ऽभि: । अ॒श्म॒न्ऽमया॑नि । नह॑ना । वि॒ऽअस्य॑न् ॥ बृह॒स्पति॑:। अ॒भि॒ऽकनिक्रद॑त् । गा: । उ॒त । प्र । अ॒स्तौ॒त् । उत् । च॒ । वि॒द्वान् । अ॒गा॒य॒त् ॥९०.३॥
स्वर रहित मन्त्र
हंसैरिव सखिभिर्वावदद्भिरश्मन्मयानि नहना व्यस्यन्। बृहस्पतिरभिकनिक्रदद्गा उत प्रास्तौदुच्च विद्वाँ अगायत् ॥
स्वर रहित पद पाठहंसै:ऽइव । सखिऽभि: । वावदत्ऽभि: । अश्मन्ऽमयानि । नहना । विऽअस्यन् ॥ बृहस्पति:। अभिऽकनिक्रदत् । गा: । उत । प्र । अस्तौत् । उत् । च । विद्वान् । अगायत् ॥९०.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 91; मन्त्र » 3
मन्त्र विषय - পরমাত্মগুণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(হংসৈঃ ইব) হংসের সমান [বিবেকী], (বাবদদ্ভিঃ) স্পষ্টবাদী (সখিভিঃ) মিত্র পুরুষদের দ্বারা, (অশ্মন্ময়ানি) ব্যাপ্ত (নহনা) বন্ধন সমূহকে [কঠিন বিঘ্নকে] (ব্যস্যন্) দূর/শিথিল করে, (অভিকনিক্রদৎ) সর্বত্র উপদেশ করে (বিদ্বান্) বিদ্বান্ (বৃহস্পতিঃ) বৃহস্পতি [শ্রেষ্ঠ বিদ্বানদের স্বামী পরমাত্মা] (গাঃ) বেদবাণী (প্র অস্তৌৎ) প্রস্তুত করেছেন [সম্মুখে রেখেছেন] (উত চ) এবং (উৎ অগায়ৎ) উৎকৃষ্টরূপে গান করেছেন ॥৩॥
भावार्थ - যে পক্ষপাতরহিত পরমাত্মা প্রলয়ের ভীষণ অন্ধকার দূরীভূত করে বিবেকী প্রিয় ভক্ত ঋষিদের দ্বারা সংসারের সুখের জন্য চতুর্বেদ প্রকাশিত করেছেন, সেই জগদীশ্বরের উপাসনা নিজ আত্মায় সকলে প্রকাশ/স্থাপন করুক ॥৩॥
इस भाष्य को एडिट करें