Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 14
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 14/ मन्त्र 10
    ऋषिः - विश्वदेव ऋषिः देवता - विद्वांसो देवता छन्दः - निचृदष्टिः स्वरः - मध्यमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    14

    अ॒न॒ड्वान् वयः॑ प॒ङ्क्तिश्छन्दो॑ धे॒नुर्वयो॒ जग॑ती॒ छन्द॒स्त्र्यवि॒र्वय॑स्त्रि॒ष्टुप् छन्दो॑ दित्य॒वाड् वयो॑ वि॒राट् छन्दः॒ पञ्चा॑वि॒र्वयो॑ गाय॒त्री छन्द॑स्त्रिव॒त्सो वय॑ऽउ॒ष्णिक् छन्द॑स्तुर्य्य॒वाड् वयो॑ऽनु॒ष्टुप् छन्दः॑॥१०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अ॒न॒ड्वान्। वयः॑। प॒ङ्क्तिः। छन्दः॑। धे॒नुः। वयः॑। जग॑ती। छन्दः॑। त्र्यवि॒रिति॑ त्रि॒ऽअविः॑। वयः॑। त्रि॒ष्टुप्। त्रि॒स्तुबिति॑ त्रि॒ऽस्तुप्। छन्दः॑। दि॒त्य॒वाडिति॑ दित्य॒ऽवाट्। वयः॑। वि॒राडिति॑ वि॒ऽराट्। छन्दः॑। पञ्चा॑वि॒रिति॒ पञ्च॑ऽअविः। वयः॑। गा॒य॒त्री। छन्दः॑। त्रि॒व॒त्स इति॑ त्रिऽव॒त्सः। वयः॑। उ॒ष्णिक्। छन्दः॑। तु॒र्य॒वाडिति॑ तुर्य॒ऽवाट्। वयः॑। अ॒नु॒ष्टुप्। अ॒नु॒स्तुबित्यनु॒ऽस्तुप्। छन्दः॑ ॥१० ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    अनड्वान्वयः पङ्क्तिश्छन्दो धेनुर्वयो जगती छन्दस्त्र्यविर्वयस्त्रिष्टुप्छन्दो दित्यवाड्वयो विराट्छन्द पञ्चाविर्वयो गायत्री च्छन्दस्त्रिवत्सो वयऽउष्णिक्छन्दस्तुर्यवाड्वयोनुष्टुप्छन्दो लोकन्ताऽइन्द्रम्। गलितमन्त्रा---- लोकम्पृण च्छिद्रम्पृणाथो सीद धु्रवा त्वम् । इन्द्राग्नी त्वा बृहस्पतिरस्मिन्योनावसीषदन्॥ ताऽअस्य सूददोहसः सोमँ श्रीणन्ति पृश्नयः । जन्मन्देवानाँविशस्त्रिष्वा रोचने दिवः ॥ इन्द्रँविश्वाऽअवीवृधन्त्समुद्रव्यचसङ्गिरः । रथीतमँ रथीनाँवाजानाँ सत्पतिम्पतिम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    अनड्वान्। वयः। पङ्क्तिः। छन्दः। धेनुः। वयः। जगती। छन्दः। त्र्यविरिति त्रिऽअविः। वयः। त्रिष्टुप्। त्रिस्तुबिति त्रिऽस्तुप्। छन्दः। दित्यवाडिति दित्यऽवाट्। वयः। विराडिति विऽराट्। छन्दः। पञ्चाविरिति पञ्चऽअविः। वयः। गायत्री। छन्दः। त्रिवत्स इति त्रिऽवत्सः। वयः। उष्णिक्। छन्दः। तुर्यवाडिति तुर्यऽवाट्। वयः। अनुष्टुप्। अनुस्तुबित्यनुऽस्तुप्। छन्दः॥१०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 14; मन्त्र » 10
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে স্ত্রী বা পুরুষ ! (অনড্বান) গাভি ও বৃষভের সমান বলবান হইয়া তুমি (পঙ্ক্তি) প্রকট (ছন্দঃ) স্বতন্ত্র (বয়ঃ) বলের প্রেরণা কর (ধেনুঃ) দুগ্ধ দায়িনী গাভির সমান তুমি (জগতী) জগতের উপকারক (ছন্দঃ) আনন্দের (বয়ঃ) কামনাকে বৃদ্ধি কর (ত্র্যবিঃ) তিন মেষ, ছাগও গাভির অধ্যক্ষের তুল্য বুদ্ধি যুক্ত হইয়া তুমি (ত্রিষ্টুপ্) কর্ম্ম, উপাসনা ও জ্ঞানের স্তুতি হেতু (ছন্দঃ) স্বতন্ত্র (বয়ঃ) উৎপত্তিকে বৃদ্ধি কর (দিত্যবাড্) পৃথিবী খোদাই থেকে উৎপন্ন যবাদিকে প্রাপ্তকারী ক্রিয়ার তুল্য তুমি (বিরাট্) বিবিধ প্রকাশযুক্ত (ছন্দঃ) আনন্দকারক (বয়ঃ) প্রাপ্তিকে বৃদ্ধি কর (পঞ্চাবিঃ) পঞ্চ ইন্দ্রিয়গুলির রক্ষা হেতু ওষধির সমান তুমি (গায়ত্রী) গায়ত্রী (ছন্দঃ) মন্ত্রের (বয়ঃ) বিজ্ঞানকে বৃদ্ধি কর (ত্রিবৎসঃ) কর্ম, উপাসনা ও জ্ঞান কামনাকারীর তুল্য তুমি (উষ্ণিক্) দুঃখনাশক (ছন্দঃ) স্বতন্ত্র (বয়ঃ) পরাক্রমকে বৃদ্ধি কর এবং (তুর্য়্যবাট্) চারি বেদের প্রাপ্তিকারী পুরুষের সমান তুমি (অনুষ্টুপ্) অনুকূল স্তুতির নিমিত্ত (ছন্দঃ) সুখসাধক (বয়ঃ) ইচ্ছাকে প্রতিদিন বৃদ্ধি কর ॥ ১০ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- এই মন্ত্রে শ্লেষ ও বাচকলুপ্তোপমালঙ্কার আছে যেমন কৃষকগণ বলদাদি সাধনের রক্ষা দ্বারা অন্নাদি পদার্থগুলি উৎপন্ন করিয়া সকলকে সুখ প্রদান করে সেইরূপ বিদ্বান্গণ বিদ্যার প্রচার করিয়া সমস্ত প্রাণিদিগকে আনন্দ প্রদান করে ॥ ১০ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - অ॒ন॒ড্বান্ বয়ঃ॑ প॒ঙ্ক্তিশ্ছন্দো॑ ধে॒নুর্বয়ো॒ জগ॑তী॒ ছন্দ॒স্ত্র্যবি॒র্বয়॑স্ত্রি॒ষ্টুপ্ ছন্দো॑ দিত্য॒বাড্ বয়ো॑ বি॒রাট্ ছন্দঃ॒ পঞ্চা॑বি॒র্বয়ো॑ গায়॒ত্রী ছন্দ॑স্ত্রিব॒ৎসো বয়॑ऽউ॒ষ্ণিক্ ছন্দ॑স্তুর্য়্য॒বাড্ বয়ো॑ऽনু॒ষ্টুপ্ ছন্দঃ॑ ॥ ১০ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - অনড্বানিত্যস্য বিশ্বদেব ঋষিঃ । বিদ্বাংসো দেবতাঃ । নিচৃদষ্টিশ্ছন্দঃ ।
    মধ্যমঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top